Σαν σήμερα πέρυσι, στις 20-2-2020, έφυγε από κοντά μας ο πατέρας μου Κώστας Μαραγκουδάκης και σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα, στις 9-6-2020, η μάνα μου Κούλα Μαραγκουδάκη το γένος Αγησίλαου Παπέλη.
Στη μνήμη τους παραθέτω λίγα μικρά αποσπάσματα από τις σύντομες ημερολογιακές σημειώσεις του Κώστα Μαραγκουδάκη στο Παρθένι Λέρου όπου ήταν εξόριστος μεταξύ 1967-1971.
Τα τραγούδια ανάμεσα στις παραγράφους, αφιερωμένα στη μνήμη της μάνας μου, είναι αυτά που τη θυμάμαι να τραγουδάει η ίδια μες στις φροντίδες του σπιτιού εκείνα τα χρόνια.
***
Παρασκευή 3-10-1969
Αριστούργημα: Άκουσα 8½ – 9½ μ.μ. στο «Αναγνωστικό μας θέατρο» τον «ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ» του Αισχύλου. Προμηθέας ο Μιχάλης Σεπετίδης. Τους άλλους ρόλους: Γιάννης Μπανιάς, Λευτέρης Χαλβατζής, Γιάννης Ξυνοτρούλιας. Ο Γιάννης Ξυνοτρούλιας έκανε και την εισαγωγή. Πρώτη φορά μπόρεσα να κρατήσω τόσο στενή επαφή απ’ την πρώτη ως την τελευταία λέξη με την αρχαία τραγωδία. Τι δύναμη, τι επικαιρότητα, τι αψηφισιά μαρτυρίων για το καλό του ανθρώπου. Μέχρι που σκέφτηκα να πάρω το βιβλίο και να το προσφέρω δώρο στον πρόεδρο της «εξ εφετών επιτροπής» κρίσεως των εκτοπισμένων.
Τετάρτη 21-1-1970
Τα «γενέθλιά μου». 45 χρονώ. Απ’ αυτά τα 9 στις φυλακές, τα στρατόπεδα και τις εξορίες (περίπου 5 στις φυλακές, ένα στο Μακρόνησο φαντάρος, τρία στην εξορία, κυρίως στα στρατόπεδα!)
Πέμπτη 5-2-1970
Πέρασα απ’ την «εκ δικαστών επιτροπή»
[Ε]: Πόσα παιδιά έχετε;
[Κ]: Δύο.
[Ε]: Πόσω χρονώ;
[Κ]: Ένας 8χρονος κι ένας 5χρονος.
[Ε]: Έχετε να μας πήτε τίποτα;
[Κ]: Έχω τόση συσσωρευμένη καταπίεση που δεν με φτάνουν πολλές ώρες. Τα πλαίσια της εργασίας σας δεν μου δίνουν τέτοια δυνατότητα.
[Ε]: Πήτε ό,τι νομίζετε.
[Κ]: Κύριοι εφέται, εκφράζω τη λύπη, την διαμαρτυρία και την έντονη αγανάκτησή μου για την επί μία τριετία συνεχιζόμενη άδικη και παράνομη κράτηση εμού και των συγκρατουμένων μου, στο στενώτερο σύρμα με το οποίο τύλιξε η δικτατορία τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, για μόνη της αντίθεσή μας στο δικτατορικό καθεστώς. Εντούτοις γνωρίζετε ότι όλος ο λαός αν και βρίσκεται στο ευρύτερο συρματόπλεγμα της Ελλάδας αντιτίθεται επίσης στη δικτατορία σαν λαός που αγαπά τη λευτεριά του. Θέλω τώρα ν’ αναφερθώ με αδρές πινελιές στη ζωή μου με μιά σύντομη αναδρομή. Κύριοι, κάνοντας την αναδρομή αυτή καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρέπει νάμαι υπερήφανος για την όλη πορεία μου αφότου άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο, ακόμα κρίνοντας τη ζωή μου με τα γενικά κριτήρια που χρησιμοποιεί η κοινωνία μας. Οι γονείς μου με βοήθησαν πολύ σ’ αυτό με το παράδειγμα και το ενδιαφέρον τους, ο πατέρας μου υπήρξε καθηγητής της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και η μητέρα μου επί 35 χρόνια δασκάλα. Μορφώθηκα, πήρα το πτυχίο μου, εργάστηκα έντονα στον λογιστικό κλάδο, έφτιαξα οικογένεια, παιδιά σπίτι, υπάρχουν όμως δυό τομείς για τους οποίους αισθάνομαι ιδιαίτερη υπερηφάνεια. Πρόκειται για δυό τομείς που μόνο θυσίες απαιτούν: για τη συμμετοχή μου στην Εθνική Αντίσταση και την επί μία 9ετία συνεπή συνδικαλιστική δραστηριότητά μου. Στην Εθνική Αντίσταση είχα την τιμή να πάρω μέρος από 16 χρονώ. Στο Συνδικαλιστικό κίνημα οι συνάδελφοί μου με ανέδειξαν στην διοίκηση της Ένωσης Λογιστών Πρωτευούσης και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Λογιστών, υπερασπίστηκα τα συμφέροντά τους με συνέπεια και εντιμότητα και μαζί τους συνέβαλα στην κοινωνική πρόοδο με την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης του κλάδου μου και με την, για πρώτη φορά, εξομοίωση σε συλλογική σύμβαση των μισθών ανδρών και γυναικών. Την εκλογή μου στην ηγεσία της Λογιστικής οικογένειας επεκύρωσε επανειλημμένα η υπογραφή και τα συγχαρητήρια συναδέλφων σας, ποτέ δε δεν επεζήτησα να λύσω ατομικά ζητήματα στο σωματείο μου εργαζόμενος συνεχώς επαγγελματικά το πρωί ως διαχειριστής επιχειρήσεως ΕΠΕ με 40 εργαζόμενους και το απόγευμα στο περιοδικό «μόδα» του συγκροτήματος Λαμπράκη.
Η εκτίμηση των συναδέλφων μου και του περίγυρού μου οδήγησε στο να περιληφθώ δυο φορές στον κατάλογο υποψηφίων βουλευτών της ΕΔΑ στη Β΄ περιφέρεια Αθηνών.
Κύριοι, αναρωτιέμαι: αν μπορεί ν’ απορριφθή το ελάχιστο από μιά τέτοια ζωή! Και καταλήγω πως πρέπει να υπάρχει πραγματική διαστροφή για να γράφουν τα έντυπα της δικτατορίας κατά καιρούς ότι εδώ κρατούνται «εγκληματίες».
*
Κύριοι εφέται
Τα βάσανα των κομμουνιστών και των προοδευτικών ανθρώπων δεν τα μετρούν. Στους περιβόητους «γύρους» 1ο, 2ο, 3ο, δεν υπολογίζουν την δικτατορία της 4ης Αυγούστου με τις διώξεις, το ρετσινόλαδο, τον πάγο και την παράδοση με Πρωτόκολλο στους Γερμανούς για εκτέλεση των Ελλήνων κομμουνιστών! Το σημειώνω αυτό γιατί δεν μετρούν ούτε τα σημερινά βάσανά μας επί μία 3ετία, των οποίων, εκτός από μας, αψευδείς μάρτυρες είναι αι σύζυγοι και τα μικρά μας τέκνα που φτάνουν και έξω από την πόρτα σας για να ζητήσουν την απελευθέρωσή μας.
Αν δεν είχαμε τέτοιο απόθεμα κοινωνικότητας δεν ξέρω τι μίσος θα έβραζε μέσα μας. Κι όμως ενδιαφέρει αυτό την κοινωνία και τους αντιπάλους μας ακόμα, γιατί κάποτε θα βγούμε απ’ εδώ αν δεν μας εξοντώση η δικτατορία.
Τώρα το μόνο που μπορούμε να ρωτήσουμε τους διώκτες μας είναι: Δεν κορέσατε το μίσος σας εναντίον των θυμάτων σας και των οικογενειών τους, θυμάτων σας κι αυτών;
Κύριοι σας ζητώ να εναντιωθείτε σ’ αυτή την τακτική. Να κάνετε το χρέος σας σαν πατριωτών και δικαστικών λειτουργών. Και κάτι ακόμα. Ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος κληροδότησε με τη Νυρεμβέργη διεθνή νομολογία για την έννοια στρατόπεδο συγκέντρωσης: Δεν ευθύνονται γι’ αυτά δύο μόνο κατηγορίες ανθρώπων: Εκείνοι που κρατούνται σ’ αυτά κι εκείνοι που ζητούν την κατάργησή τους. Έλαχε σ’ εμάς ο πρώτος ρόλος. Σας παρακαλώ, μαζί με τον Ελληνικό λαό και τη Διεθνή κοινή γνώμη να προστεθείτε κι εσείς, τα μέλη της εκ δικαστών επιτροπής στην άλλη αυτή κατηγορία. Τέλειωσα.
[Ε]: Κύριε Μαραγκουδάκη έχετε εδώ μιά καταδίκη 1,5 χρόνου με Γ΄ ψήφισμα.
[Κ]: Κύριοι, παραμερίσατε αυτόν τον χαλκευμένο φάκελλο, που δεν είναι δυνατό να γίνη στα χέρια σας πιο αποτελεσματικός απ’ ό,τι έγινε στην δευτεροβάθμια επιτροπή Ασφαλείας που με απέλυσε όταν επεχειρήθη η εκτόπισή μου το 1959 λόγω υποψηφιότητάς μου ως δημοτικού συμβούλου. Άλλωστε δεν κρατούμεθα λόγω ποινών αλλά λόγω αντιθέσεως στη δικτατορία. Εν πάσει όμως περιπτώσει ο 1,5 αυτός χρόνος αποφασίστηκε για να καλύψη απλώς την επί 1,5 χρόνο υποδικία μου! Άλλωστε έχω και προηγούμενη καταδίκη 4 ετών για παράβαση τύπου που ήδη παρεγράφη (Ν. 2058).
[Ε]: Τι παράβαση τύπου; Δελτίο πληροφοριών των Ραδιοφωνικών Σταθμών;
[Κ]: Δεν έχω δεχθεί την κατηγορία αυτή, αλλά βάσει αυτής δικάστηκα. Αλλά ασφαλώς ο φάκελλος δεν θα αναφέρει ότι παρά το αντιδημοκρατικό κλίμα της περιόδου 1954-1967 δηλ. επί 13 χρόνια και παρά την κοινωνική μου δραστηριότητα δεν έχω καμμιά δίωξη.
Κύριοι ζητώ να τερματίσετε το εις βάρος μου και εις βάρος της οικογένειάς μου βασανιστήριο της εκτόπισής μου, να συμβάλετε στη διάλυση των στρατοπέδων με τις αποφάσεις σας.
Παρασκευή 10-4-1970
Σήμερα πήρα το μακάβριο χαρτί για τον 4ο χρόνο εκτόπισης.
***
Το τελευταίο τραγούδι δεν το ξέρω από τη μάνα μου. Είναι όμως εκείνης της ίδιας χρονιάς (1970), σαν βγαλμένο μέσα από τα συναισθήματά της.
ιππόκαμπος 