Πάνω δεξιά στο μπλογκ έχει προστεθεί μια νέα σελίδα με τον τίτλο: ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Τραγούδια που προστίθενται και αφαιρούνται, τραγούδια που μπορεί ν’ αλλάζουν μορφή, συγκεντρωμένα εκεί «χωρίς απολογία για την ποιότητα της ηχογράφησης, το επίπεδο της εκτέλεσης και της ερμηνείας και το εν γένει δημιουργικό θράσος που τα χαρακτηρίζει…»
Η μουσική και οι στίχοι είναι δικοί μου, εκτός αν υπάρχει σχετική διευκρίνιση, όπως για παράδειγμα – διευκρινίζεται – στη μοναχική διασκευή που ακολουθεί.
Σαν σήμερα πέρυσι, στις 20-2-2020, έφυγε από κοντά μας ο πατέρας μου Κώστας Μαραγκουδάκης και σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα, στις 9-6-2020, η μάνα μου Κούλα Μαραγκουδάκη το γένος Αγησίλαου Παπέλη.
Στη μνήμη τους παραθέτω λίγα μικρά αποσπάσματα από τις σύντομες ημερολογιακές σημειώσεις του Κώστα Μαραγκουδάκη στο Παρθένι Λέρου όπου ήταν εξόριστος μεταξύ 1967-1971.
Τα τραγούδια ανάμεσα στις παραγράφους, αφιερωμένα στη μνήμη της μάνας μου, είναι αυτά που τη θυμάμαι να τραγουδάει η ίδια μες στις φροντίδες του σπιτιού εκείνα τα χρόνια.
***
Παρασκευή 3-10-1969
Αριστούργημα: Άκουσα 8½ – 9½ μ.μ. στο «Αναγνωστικό μας θέατρο» τον «ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ» του Αισχύλου. Προμηθέας ο Μιχάλης Σεπετίδης. Τους άλλους ρόλους: Γιάννης Μπανιάς, Λευτέρης Χαλβατζής, Γιάννης Ξυνοτρούλιας. Ο Γιάννης Ξυνοτρούλιας έκανε και την εισαγωγή. Πρώτη φορά μπόρεσα να κρατήσω τόσο στενή επαφή απ’ την πρώτη ως την τελευταία λέξη με την αρχαία τραγωδία. Τι δύναμη, τι επικαιρότητα, τι αψηφισιά μαρτυρίων για το καλό του ανθρώπου. Μέχρι που σκέφτηκα να πάρω το βιβλίο και να το προσφέρω δώρο στον πρόεδρο της «εξ εφετών επιτροπής» κρίσεως των εκτοπισμένων.
Τετάρτη 21-1-1970
Τα «γενέθλιά μου». 45 χρονώ. Απ’ αυτά τα 9 στις φυλακές, τα στρατόπεδα και τις εξορίες (περίπου 5 στις φυλακές, ένα στο Μακρόνησο φαντάρος, τρία στην εξορία, κυρίως στα στρατόπεδα!)
Πέμπτη 5-2-1970
Πέρασα απ’ την «εκ δικαστών επιτροπή»
[Ε]: Πόσα παιδιά έχετε;
[Κ]: Δύο.
[Ε]: Πόσω χρονώ;
[Κ]: Ένας 8χρονος κι ένας 5χρονος.
[Ε]: Έχετε να μας πήτε τίποτα;
[Κ]: Έχω τόση συσσωρευμένη καταπίεση που δεν με φτάνουν πολλές ώρες. Τα πλαίσια της εργασίας σας δεν μου δίνουν τέτοια δυνατότητα.
[Ε]: Πήτε ό,τι νομίζετε.
[Κ]: Κύριοι εφέται, εκφράζω τη λύπη, την διαμαρτυρία και την έντονη αγανάκτησή μου για την επί μία τριετία συνεχιζόμενη άδικη και παράνομη κράτηση εμού και των συγκρατουμένων μου, στο στενώτερο σύρμα με το οποίο τύλιξε η δικτατορία τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, για μόνη της αντίθεσή μας στο δικτατορικό καθεστώς. Εντούτοις γνωρίζετε ότι όλος ο λαός αν και βρίσκεται στο ευρύτερο συρματόπλεγμα της Ελλάδας αντιτίθεται επίσης στη δικτατορία σαν λαός που αγαπά τη λευτεριά του. Θέλω τώρα ν’ αναφερθώ με αδρές πινελιές στη ζωή μου με μιά σύντομη αναδρομή. Κύριοι, κάνοντας την αναδρομή αυτή καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρέπει νάμαι υπερήφανος για την όλη πορεία μου αφότου άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο, ακόμα κρίνοντας τη ζωή μου με τα γενικά κριτήρια που χρησιμοποιεί η κοινωνία μας. Οι γονείς μου με βοήθησαν πολύ σ’ αυτό με το παράδειγμα και το ενδιαφέρον τους, ο πατέρας μου υπήρξε καθηγητής της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και η μητέρα μου επί 35 χρόνια δασκάλα. Μορφώθηκα, πήρα το πτυχίο μου, εργάστηκα έντονα στον λογιστικό κλάδο, έφτιαξα οικογένεια, παιδιά σπίτι, υπάρχουν όμως δυό τομείς για τους οποίους αισθάνομαι ιδιαίτερη υπερηφάνεια. Πρόκειται για δυό τομείς που μόνο θυσίες απαιτούν: για τη συμμετοχή μου στην Εθνική Αντίσταση και την επί μία 9ετία συνεπή συνδικαλιστική δραστηριότητά μου. Στην Εθνική Αντίσταση είχα την τιμή να πάρω μέρος από 16 χρονώ. Στο Συνδικαλιστικό κίνημα οι συνάδελφοί μου με ανέδειξαν στην διοίκηση της Ένωσης Λογιστών Πρωτευούσης και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Λογιστών, υπερασπίστηκα τα συμφέροντά τους με συνέπεια και εντιμότητα και μαζί τους συνέβαλα στην κοινωνική πρόοδο με την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης του κλάδου μου και με την, για πρώτη φορά, εξομοίωση σε συλλογική σύμβαση των μισθών ανδρών και γυναικών. Την εκλογή μου στην ηγεσία της Λογιστικής οικογένειας επεκύρωσε επανειλημμένα η υπογραφή και τα συγχαρητήρια συναδέλφων σας, ποτέ δε δεν επεζήτησα να λύσω ατομικά ζητήματα στο σωματείο μου εργαζόμενος συνεχώς επαγγελματικά το πρωί ως διαχειριστής επιχειρήσεως ΕΠΕ με 40 εργαζόμενους και το απόγευμα στο περιοδικό «μόδα» του συγκροτήματος Λαμπράκη.
Η εκτίμηση των συναδέλφων μου και του περίγυρού μου οδήγησε στο να περιληφθώ δυο φορές στον κατάλογο υποψηφίων βουλευτών της ΕΔΑ στη Β΄ περιφέρεια Αθηνών.
Κύριοι, αναρωτιέμαι: αν μπορεί ν’ απορριφθή το ελάχιστο από μιά τέτοια ζωή! Και καταλήγω πως πρέπει να υπάρχει πραγματική διαστροφή για να γράφουν τα έντυπα της δικτατορίας κατά καιρούς ότι εδώ κρατούνται «εγκληματίες».
*
Κύριοι εφέται
Τα βάσανα των κομμουνιστών και των προοδευτικών ανθρώπων δεν τα μετρούν. Στους περιβόητους «γύρους» 1ο, 2ο, 3ο, δεν υπολογίζουν την δικτατορία της 4ης Αυγούστου με τις διώξεις, το ρετσινόλαδο, τον πάγο και την παράδοση με Πρωτόκολλο στους Γερμανούς για εκτέλεση των Ελλήνων κομμουνιστών! Το σημειώνω αυτό γιατί δεν μετρούν ούτε τα σημερινά βάσανά μας επί μία 3ετία, των οποίων, εκτός από μας, αψευδείς μάρτυρες είναι αι σύζυγοι και τα μικρά μας τέκνα που φτάνουν και έξω από την πόρτα σας για να ζητήσουν την απελευθέρωσή μας.
Αν δεν είχαμε τέτοιο απόθεμα κοινωνικότητας δεν ξέρω τι μίσος θα έβραζε μέσα μας. Κι όμως ενδιαφέρει αυτό την κοινωνία και τους αντιπάλους μας ακόμα, γιατί κάποτε θα βγούμε απ’ εδώ αν δεν μας εξοντώση η δικτατορία.
Τώρα το μόνο που μπορούμε να ρωτήσουμε τους διώκτες μας είναι: Δεν κορέσατε το μίσος σας εναντίον των θυμάτων σας και των οικογενειών τους, θυμάτων σας κι αυτών;
Κύριοι σας ζητώ να εναντιωθείτε σ’ αυτή την τακτική. Να κάνετε το χρέος σας σαν πατριωτών και δικαστικών λειτουργών. Και κάτι ακόμα. Ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος κληροδότησε με τη Νυρεμβέργη διεθνή νομολογία για την έννοια στρατόπεδο συγκέντρωσης: Δεν ευθύνονται γι’ αυτά δύο μόνο κατηγορίες ανθρώπων: Εκείνοι που κρατούνται σ’ αυτά κι εκείνοι που ζητούν την κατάργησή τους. Έλαχε σ’ εμάς ο πρώτος ρόλος. Σας παρακαλώ, μαζί με τον Ελληνικό λαό και τη Διεθνή κοινή γνώμη να προστεθείτε κι εσείς, τα μέλη της εκ δικαστών επιτροπής στην άλλη αυτή κατηγορία. Τέλειωσα.
[Κ]: Κύριοι, παραμερίσατε αυτόν τον χαλκευμένο φάκελλο, που δεν είναι δυνατό να γίνη στα χέρια σας πιο αποτελεσματικός απ’ ό,τι έγινε στην δευτεροβάθμια επιτροπή Ασφαλείας που με απέλυσε όταν επεχειρήθη η εκτόπισή μου το 1959 λόγω υποψηφιότητάς μου ως δημοτικού συμβούλου. Άλλωστε δεν κρατούμεθα λόγω ποινών αλλά λόγω αντιθέσεως στη δικτατορία. Εν πάσει όμως περιπτώσει ο 1,5 αυτός χρόνος αποφασίστηκε για να καλύψη απλώς την επί 1,5 χρόνο υποδικία μου! Άλλωστε έχω και προηγούμενη καταδίκη 4 ετών για παράβαση τύπου που ήδη παρεγράφη (Ν. 2058).
[Ε]: Τι παράβαση τύπου; Δελτίο πληροφοριών των Ραδιοφωνικών Σταθμών;
[Κ]: Δεν έχω δεχθεί την κατηγορία αυτή, αλλά βάσει αυτής δικάστηκα. Αλλά ασφαλώς ο φάκελλος δεν θα αναφέρει ότι παρά το αντιδημοκρατικό κλίμα της περιόδου 1954-1967 δηλ. επί 13 χρόνια και παρά την κοινωνική μου δραστηριότητα δεν έχω καμμιά δίωξη.
Κύριοι ζητώ να τερματίσετε το εις βάρος μου και εις βάρος της οικογένειάς μου βασανιστήριο της εκτόπισής μου, να συμβάλετε στη διάλυση των στρατοπέδων με τις αποφάσεις σας.
Παρασκευή 10-4-1970
Σήμερα πήρα το μακάβριο χαρτί για τον 4ο χρόνο εκτόπισης.
***
Το τελευταίο τραγούδι δεν το ξέρω από τη μάνα μου. Είναι όμως εκείνης της ίδιας χρονιάς (1970), σαν βγαλμένο μέσα από τα συναισθήματά της.
Who were the ones who fought for freedom?
Who were the ones who gave their lives?
Maybe they didn’t have to lose much
But don’t forget their kids and wives
Working class heroes
They are the ones who helped to build this land
Working class heroes
They stay united always hand in hand
Working class heroes
With hearts of gold that always shine so bright
Working class heroes
They give you hope, will never leave you side
Is this the way to treat your heroes?
Don’t you have no respect at all?
A government that never listens
It seems it’s riding for a fall
Working class heroes
They are the ones who helped to build this land
Working class heroes
They stay united always hand in hand
Working class heroes
With hearts of gold that always shine so bright
Working class heroes
They give you hope, will never leave you side
This ain’t a country fit for heroes
The government don’t give a shit
They’re all so full of self importance
Soon time will come that they’ll admit
Working class heroes
They are the ones who helped to build this land
Working class heroes
They stay united always hand in hand
Working class heroes
With hearts of gold that always shine so bright
Working class heroes
They give you hope, will never leave you side
We need to honour them, we need to honour them
We need to show that we’ll remember them
We need to honour them, we need to honour them
We need to show that we’ll remember them
Working class heroes
They are the ones who helped to build this land
Working class heroes
They stay united always hand in hand
Working class heroes
With hearts of gold that always shine so bright
Working class heroes
They give you hope, will never leave you side
Είχα ξαναβάλει στο μπλογκ κάποιες εκδοχές του ίδιου τραγουδιού, αλλά αυτή η καινούργια ηχογράφηση είναι μάλλον η καλύτερη ως τώρα…
Το ποίημα του ανώνυμου εξόριστου παρατίθεται στο άλμπουμ «Μακρόνησος» του Γιώργου Φαρσακίδη (1η έκδοση το 1964 – σελ. 43 4η έκδοση «σκυτάλη»), από όπου (έργο του Φαρσακίδη) και το μακρονησιώτικο «τοπίο» της εικόνας.
Για τη μουσική είμαι ο υπεύθυνος…
ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ (ανώνυμου)
Τ’ άχαρο σχήμα σου χαράζεται παντού Μπλάβα σημάδια αχνά στα σώματά μας Πληγές ματώνουνε στα σωθικά μας Μα στις καρδιές μας το γαλάζιο του ουρανού
Έρχονται οι μπόρες κι οι βοριάδες ως περνούν Αντίσταση δε βρίσκουν στην ορμή τους Δέντρο, πουλί ή κλαρί – τη δύναμή τους Τα μπράτσα και τα στήθια μας τη σταματούν
Ντρέπεται ο ήλιος ως διαβαίνει απ’ το νησί Τόσο σκυφτούς ανθρώπους ν’ αντικρίζει Ντρέπεται για τους δήμιους μα δακρύζει Κάποια χαράδρα όταν φωτίζει ή μια κορφή
Εκεί ψηλά σαν κάστρα υψώνονται στο φως Κορμιά που δεν λυγούν στην καταιγίδα Οι δήμιοι εδώ ας χάσουν κάθε ελπίδα Είναι χαράκωμα που δεν πατά ο εχθρός
Μονάχα ο θάνατος θα βγάλει από τ’ αμπρί Εμάς της λευτεριάς τους μονομάχους Ροδίζει στης Μακρόνησος τους βράχους Τ’ ανθρώπου η νίκη φωτοστεφάνωτη λαμπρή
1. Πώς να πλησιάσεις σήμερα τον Καραϊσκάκη; Ν’ ακολουθήσεις όσους αποθεώνουν την ντουλάπα, λογίους, ιστορικούς, οι οποίοι συρταροποιούν κάθε μορφή; Να προσπαθήσεις να αναλύσεις ένα θαύμα; Να τον μνημονεύεις μια φορά το χρόνο, κάθε 25η Μαρτίου;
2. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε το 1780 στο Μαυρομάτι Καρδίτσας από τον αρματολό Δημήτρη Καραΐσκο και τη μοναχή Ζωή Ντιμισκή, αδελφή του κλέφτη Κώστα Ντιμισκή και εξαδέλφη του οπλαρχηγού Γώγου Μπακόλα. Μεγάλωσε με θετούς γονείς, Σαρακατσάνους. Η μητέρα του, που δεν άντεξε το διασυρμό της λόγω της παράνομης σχέσης της, πέθανε όταν ο Καραϊσκάκης ήταν οκτώ ετών. Από τη μητέρα του, ο «γιος της καλογριάς», όπως τον αποκαλούσαν, πήρε τον ανυπότακτο χαρακτήρα του και την αθυροστομία του. Ηταν αδύνατος, φιλάσθενος (έπασχε από φυματίωση), μέτριος στο ανάστημα, οξύθυμος και βωμολόχος.
3. Βωμολόχος, σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης, είναι ο περί τους βωμούς λοχών (παραμονεύων, ενεδρεύων), με σκοπό να κλέψει κάτι από τα κρέατα των θυσιών. Ο Καραϊσκάκης παραμονεύει, ενεδρεύει, είναι πολεμιστής και μάχεται το κατεστημένο. Νιώθει «ανώτερος» από τους στρατιωτικούς του αντιπάλους, είναι βωμολόχος και γι’ αυτό αθυρόστομος.
4. 1 Ιουλίου, ο Μαχμούτ πασάς Σκόρδας του έστειλε μια επιστολή: «Οποιος θέλει να είναι με εμένα πρέπει να είναι πλησίον μου, όποιος δεν θέλει, ας καρτερεί τον πόλεμό μου». Ο Καραϊσκάκης του απάντησε:
«Μου γράφεις ένα μπουγιουρντί, λέγεις να προσκυνήσω,
κι εγώ, πασά μου, ρώτησα τον π…ο μου τον ίδιο
κι αυτός μου αποκρίθηκε να μη σε προσκυνήσω
κι αν έρθεις κατεπάνω μου ευθύς να πολεμήσω». [1]
Στον Μαυροκορδάτο έγραψε: «Ε, ρε Μαυροκορδάτε, την προδοσία μου εσύ την έγραψες σε χαρτί κι εγώ γρήγορα ελπίζω να σου τη γράψω στο πρόσωπο. Να φανεί ποιος είσαι». Προς τον απεσταλμένο του Σιλιχτάρ Μπόδα, αρχηγό του τουρκικού στρατού στα Τρίκαλα: «Ελα, Εβραίε απεσταλμένε, από τους γύφτους, έλα ν’ ακούσεις τα κέρατά σας, γ… την πίστη σας και τον μουχαμέτη σας».
5. Ο Σουλιώτης οπλαρχηγός Νότης Μπότσαρης και αρματολός Νικόλας Στορνάρης επισκέφτηκαν τον βαριά ασθενή Καραϊσκάκη για να τον αποχαιρετήσουν. Ο διάλογος σώζεται ατόφιος από τον αγωνιστή Κασομούλη: «- Καπεταναίοι, εκστρατεύετε δεν σας ρωτώ για πού. – Κι ημείς δεν ηξεύρουμε, του απάντησε ο Νότης. Πηγαίνουμε εις τον μαχαλά και όπου μας διορίσει η κυβέρνησις. – Ποια κυβέρνησις, καπετάν Νότη; Το τζιογλάνι του Ρεΐζ εφέντη; (εννοεί τον Μαυροκορδάτο) Ποιοι τον έκαναν κυβέρνηση; Εγώ κι άλλοι δεν τον γνωρίζομεν! Η σύναξεν δέκα ανοήτους και τον υπέγραψαν δια τα ιδιοτέλειάς των; […] δεν την υπέγραψεν ο π…ος την εκστρατείαν σας!».
6. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έζησε σε κατάσταση μόνιμης ανταρσίας, ήταν ο ίδιος μια μεγάλη χειρονομία ενάντια στο φόβο. Και η στρατηγική του στον πόλεμο είναι η απόδειξη της ιδιοφυΐας του. Οπου εμφανίζεται η λεβεντιά, ο Καραϊσκάκης εξακολουθεί να υπάρχει. Η δημοτική μούσα τον θρήνησε με τα ωραιότερα λόγια: «Τρέμουν τα κάστρα τρέμουνε / τρέμουν τα βιλαέτια / τρέμει κι η μαύρη Ρούμελη για τον Καραϊσκάκη. / Τρίτη, Τετάρτη θλιβερή, / Πέφτη φαμακωμένη, / Παρασκευή ξημέρωσε / που να μην είχε φέξει / ο Στρατηγός απέθανεν».
Μέσα στον πόλεμο και τη Μεσόγειο Είσαι πυξίδα Από τη φλόγα σου κι από το μάγμα σου Φτιάχνεις πατρίδα
Χώμα να βρούνε όσοι δεν πρόλαβαν Και να ανθίσουν Να κατοικήσουνε αυτοί που χάθηκαν Να ξαναζήσουν
Τρέχω σαν άνεμος πάνω απ’ τη θάλασσα Για να βρεθούμε Σε έχω φίλη μου. Είσαι τ’ αδέλφι μου Και ας καούμε.
Μες στου στρατώνα το σιωπητήριο Θα τραγουδήσουμε Και τον πλανήτη που ισοπέδωσαν Θα ξαναχτίσουμε
Παίρνω απ’ το θάρρος σου κι από τη δύναμη νέα πορεία
Αχέντ, στη γλώσσα μου έχεις το όνομα Ελευθερία
*
Και στ’ αγγλικά:
In the war and the sea / You show the way / Your fire and your magma / Create land / For those we miss to find / And to blossom / For those we miss to live / To be reborn / I run like the wind, over the sea / To find you / You are my friend. / You are my sister / Whatever comes / We will sing in their camps / Break the silence / We will build a new world / Of what they left / Your courage shows me / A new way / Ahed in my language / means FREEDOM!
Το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο βρίσκεται σταθερά στο πλευρό του Παλαιστινιακού λαού, όπου η Ισραηλινή κατοχή δε διστάζει δε διστάζει να φυλακίζει και να δολοφονεί μικρά παιδιά.
Ειδικότερα στο πλαίσιο της Διεθνούς Καμπάνιας της Επιτροπής Νεολαίας της ΠΣΟ για την Απελευθέρωση της νεαρής παλαιστίνιας Αχέντ Ταμίμι το ΠΑΜΕ κάλεσε τα συνδικάτα, τους νέουςεργαζόμενους της Ελλάδας να εκφράσουν την Αλληλεγγύη τους και να απαιτήσουν την απελευθέρωση της Αχέντ και όλων των παλαιστίνιων πολιτικών κρατουμένων. Σε αυτή τη κατεύθυνση πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις και δράσεις σε όλη την Ελλάδα σε χώρους δουλειάς, σχολές και σχολεία. Επιπλέον το ΠΑΜΕ επισκέφτηκε με αντιπροσωπεία του την Παλαιστίνη και το χωριό Ναμπί Σαλέχ όπου συναντήθηκε με την οικογένεια Ταμίμι, εκφράζοντας έμπρακτα την στήριξη του. Τα ταξικά συνδικάτα και εργαζόμενοι από όλους τους χώρους και κλάδους συνεχίζουμε να συμπαραστεκόμαστε στον ηρωικό λαό της Παλαιστίνης και στον αγώνα για την Απελευθέρωση της νεαρής Αχέντ.
Εκφράζοντας με τον δικό τους τρόπο την αλληλεγγύη τους για την Αχέντ, αγωνιστές καλλιτέχνες προχώρησαν στη δημιουργία ενός τραγουδιού με συνοδεία βίντεο με τίτλο «ένα Τραγούδι για την Αχέντ». Το ΠΑΜΕ ευχαριστεί όλους τους συντελεστές που συνεισέφεραν σε αυτήν την αξιέπαινη και ξεχωριστή πρωτοβουλία αλληλεγγύης. Καλούμε τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, ενόψει και της νέας δίκης της Αχέντ Ταμίμι, στις 11 Μάρτη, να αξιοποιήσουν το βίντεο και το τραγούδι.
Να σταλεί σε κάθε εργαζόμενο, σε κάθε μέλος των συνδικάτων. Τα συνδικάτα να κλιμακώσουν τη δράση τους και να πάρουν νέες πρωτοβουλίες Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό.
Γιατί αυτή είναι η ιστορική νομοτέλεια που ξεδιπλώνεται πέρα από κάθε δική μας πρόθεση, πέρα ακόμα κι από κάθε δική μας προσπάθεια να τη διαψεύσουμε…
Κι επειδή τελικά δεν έχω καλύτερο τρόπο να πω κάτι «δικό μου» για τον Φιντέλ (άλλωστε γράφτηκαν πολλά και καλύτερα από όσα θα μπορούσα), αφήνω να ειπωθεί αυτό μέ ένα τραγούδι για έναν άλλο, δικόν μας, με ένα τραγούδι για τον Άρη. Όχι άγνωστο, απλώς το θυμίζω.
ιππόκαμπος 