ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Προκλητική η ανάθεση της «ανάπλασης» του Εθνικού Κήπου στον πρόεδρο του ΣΕΒ
Την αντίθεσή του στην εκχώρηση της «ανάπλασης» του Εθνικού Κήπου στον πρόεδρο του ΣΕΒ Δ. Δασκαλόπουλο εκφράζει με δελτίο Τύπου το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
Όπως αναφέρει «είναι προκλητικό ο Δήμος της Αθήνας να αναθέτει την υποτιθέμενη «ανάπλαση» του κήπου στον πρόεδρο του ΣΕΒ ο οποίος θα φέρει μάλιστα Γάλλο αρχιτέκτονα, χωρίς αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, καθώς και τη διευθύντρια Λονδρέζικης Γκαλερί, η οποία θα οργανώνει για τους Αθηναίους «ιθαγενείς» εκθέσεις και θα «αναθέτει» έργα. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΕΒ, «η τέχνη ειδικότερα κι ο πολιτισμός γενικότερα, είναι ένα κατ’ εξοχήν αποτελεσματικό αντίδοτο στην προϊούσα υποβάθμιση της ζωής μας. Θέλουμε να φέρουμε την τέχνη στην καθημερινότητα της πόλης. Και, μέσω της τέχνης, να επανασυνδέσουμε τον πολίτη με την πόλη του». Μιλάει ο πρόεδρος του ΣΕΒ για «προϊούσα υποβάθμιση της ζωής μας» όταν η καπιταλιστική κρίση έχει φέρει τη φτώχεια στους εργαζόμενους και από την άλλη έχει συσσωρεύσει τεράστια κέρδη για το μεγάλο κεφάλαιο και στους ομολόγους του κ. Δασκαλόπουλου…».
«Η τοποθέτηση έργων τέχνης θα πρέπει να γίνεται με ανοιχτή πρόσκληση στους καλλιτέχνες μέσα από δημόσιους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς ώστε να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή πρόταση για το δημόσιο χώρο, αλλά και η ίση αντιμετώπιση των καλλιτεχνών από την Πολιτεία, κρίνοντας το έργο και όχι το όνομα. Οι επιλογές ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΕΣ. Θα πρέπει να γίνονται από κριτικές επιτροπές στις οποίες μετέχουν και εκπρόσωποι των εικαστικών καλλιτεχνών (από το αιρετό Σώμα Κριτών του ΕΕΤΕ)» συνεχίζουν.
Όσον αφορά την επένδυση του μεγάλου κεφαλαίου στην τέχνη, τονίζουν ότι «είναι μια επένδυση που στοχεύει στο μυαλό του καθενός μας. Είναι σε όλους μας γνωστή η ελιτίστικη αντίληψη που κυριαρχεί και πλασάρεται ως πρωτοπορία, σαν ό,τι πιο προωθημένο στον τομέα των εικαστικών: Οι θεωρίες του «τέχνη για την τέχνη»,» όλα είναι τέχνη» και «τέχνη εσωστρεφής με επίκεντρο τον καλλιτέχνη και μακριά από την κοινωνία». Η τέχνη που θα γευθούν με την επένδυση αυτή οι περιπατητές του Εθνικού Κήπου δεν θα είναι αντιπροσωπευτική του τι δημιουργούν οι καλλιτέχνες σήμερα, αλλά θα είναι μια τέχνη «εντός πλαισίου», πλαισίου που απαιτούν το διεθνές χρηματιστήριο της τέχνης και οι άνθρωποί του…».
Κλείνοντας το δελτίο Τύπου, καταλήγουν ότι «ακόμα μια φορά γίνεται φανερό ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να αγωνισθούν, να υπερασπισθούν τη δουλειά τους και τις κατακτήσεις αγώνων χρόνων. Βέβαια, είναι πλέον φανερό στο σύστημα που ζούμε, τίνος είναι το κράτος, τίνος είναι ο δήμος… Είναι πλέον φανερό ότι οι αγώνες δεν μπορεί να περιορίζονται στα στενά «καλλιτεχνικά» ζητήματα, αλλά να παλεύουν και οι καλλιτέχνες, ταυτόχρονα, για ανατροπή της πολιτικής της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών αγαθών και των ιδιωτικοποιήσεων συνολικότερα, να παλεύουν για την ανατροπή της εξουσίας του μεγάλου κεφαλαίου. Ανατροπή που θα τους φέρει στο προσκήνιο της Τέχνης και της ζωής».
902

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
Η εικόνα ενός παιδιού που παίζει ελεύθερα στον Εθνικό κήπο, ή η εκόνα των συνταξιούχων, των μαμάδων και των ανέργων που βρίσκουν γαλήνη στο φιλόξενο πράσινο του Εθνικού Κήπου, ίσως αύριο θα ανήκουν πια στο παρελθόν, αφού ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δασκαλόπουλος ανέλαβε (με το αζημίωτο φυσικά αφού η κίνηση αυτή θα έχει μεγάλα ανταποδοτικά ωφέλη), την υποτιθέμενη «ανάπλαση».
Χαρακτηριστική η προκλητική δήλωσή του: «Σοκάρισε ορισμένους, οι οποίοι έχουν την τάση να θεωρούν τον Εθνικό Κήπο προσωπική ιδιοκτησία τους ή προνομιακό χώρο περιπάτου τους, και δεν ήθελαν τίποτα να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά του … ο Εθνικός Κήπος ανήκει στην ιστορία …».
Με άλλα λόγια μας λέει ο μεγαλοβιομήχανος ότι ο λαός της Αθήνας κακώς βλέπει τον κήπο ως δημόσια περιουσία που μπορεί ελεύθερα να τη χαίρεται, ενώ τώρα τα πράγματα «θα μπουν στη θέση τους» και πλέον ο κήπος δεν θα είναι «προνομιακός χώρος περιπάτου τους», όπως αναφέρει σε σχετική δήλωσή του ο κ. Δασκαλόπουλος…
Εύλογα λοιπόν τα συμπεράσματα από τις δηλώσεις αυτές.
΄Οσο για τις εξαγγελίες τους για την τέχνη στον Κήπο αναφέρουν: «Η πρωτοβουλία στοχεύει στη θεσμοθέτηση μιας υπαίθριας έκθεσης σύγχρονης τέχνης υψηλών προδιαγραφών .. ….. τα έργα θα προέρχονται από δανεισμούς από καλλιτέχνες, ιδιωτικές συλλογές και γκαλερί. Το ένα τρίτο των έργων θα είναι Ελλήνων καλλιτεχνών και αποκλειστικά νέες παραγωγές.» .
Είναι προκλητικο ο Δήμος Αθήνας να αναθέτει την υποτιθέμενη «ανάπλαση» του κήπου στον Πρόεδρο του ΣΕΒ ο οποίος θα φέρει μάλιστα Γάλλο αρχιτέκτονα, χωρίς αρχιτεκτονικό διαγωνισμό καθώς και τη Διευθύντρια Λονδρέζικης Γκαλερί, η οποία θα οργανώνει για τους Αθηναίους «ιθαγενείς» εκθέσεις και θα «αναθέτει» έργα . Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος του ΣΕΒ: «η τέχνη ειδικότερα κι ο πολιτισμός γενικότερα, είναι ένα κατ’ εξοχήν αποτελεσματικό αντίδοτο στην προϊούσα υποβάθμιση της ζωής μας. Θέλουμε να φέρουμε την τέχνη στην καθημερινότητα της πόλης. Και, μέσω της τέχνης, να επανασυνδέσουμε τον πολίτη με την πόλη του».
Μιλάει ο πρόεδρος του ΣΕΒ για «προϊούσα υποβάθμιση της ζωής μας» όταν η καπιταλιστική κρίση έχει φέρει τη φτώχια στους εργαζόμενους και από την άλλη έχει συσσωρεύσει τεράστια κέρδη για το μεγάλο κεφάλαιο και στους ομολόγους του κ. Δασκαλόπουλου…
Ωφείλουμε να πούμε τόσο για τον κ. Δασκαλόπουλο όσο και για το Δήμαρχο κ. Καμίνη και τις δηλώσεις τους που προσπαθούν να εξωρραϊσουν το χάπι της εκχώρησης του Κήπου:
ΔΕΝ ΛΕΙΠΟΥΝ ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ. Ο Δήμος και το Κράτος, εδώ, δεν τους εφαρμόζουν. Η τοποθέτηση έργων τέχνης θα πρέπει να γίνεται με ανοιχτή πρόσκληση στους καλλιτέχνες μέσα από δημόσιους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς ώστε να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή πρόταση για το δημόσιο χώρο, αλλά και η ίση αντιμετώπιση των καλλιτεχνών από την Πολιτεία, κρίνοντας το έργο και όχι το όνομα. Οι επιλογές ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΕΣ. Θα πρέπει να γίνονται από κριτικές επιτροπές στις οποίες μετέχουν και εκπρόσωποι των εικαστικών καλλιτεχνών (από το αιρετό Σώμα Κριτών του
ΕΕΤΕ)..
Δεν μας πείθει ο «θρήνος» για την απουσία έργων τέχνης από το Δημόσιο χώρο. Υπεύθυνοι είναι οι ίδιοι που τώρα αντιμετωπίζουν το δημόσιο χώρο ως προσωπική γκαλερί έργων τέχνης του κ. Δασκαλόπουλου…Οι θεσμοί για τα καλλιτέχνικά έργα στο Δημόσιο χώρο παρακάμφθηκαν όπως παρακάμπτονται και οι καλλιτέχνες του τόπου μας από το να εκθέτουν στον Εθνικό Κήπο εκτός αν «έχουν μπάρμπα» στο Λονδίνο, αυτή τη φορά.. Αποκαλύπτεται το τι συμφέροντα εξυπηρετεί η άρνησή
τους να εφαρμόσουν χρόνια τώρα τη σχετική με την τέχνη στο Δημόσιο Χώρο νομοθεσία.
Σήμερα η προσπάθεια διάσωσης ενός επικίνδυνα χρεωκοπιμένου συστήματος βασίζεται στο δόγμα «διάλυσε τα πάντα ώστε να δημιουργηθεί χώρος για ιδιωτική επένδυση».
Βλέπουμε κάτι άλλο γύρω μας στην Υγεία, στην Παιδεία, στην Κοινωνική Ασφάλιση, ώστε να έχουμε την ελπίδα οτι θα γλυτώσει ο Πολιτισμός; Μάλλον όχι.
Και βέβαια η επένδυση του μεγάλου κεφαλαίου στην τέχνη είναι μια επένδυση που στοχεύει στο μυαλό του καθενός μας. Είναι σε όλους μας γνωστή η ελιτίστικη αντίληψη που κυριαρχεί και πλασάρεται ως πρωτοπορία, σαν ό,τι πιο προωθημένο στον τομέα των εικαστικών: Οι θεωρίες του «τέχνη για την τέχνη»,» όλα είναι τέχνη» και «τέχνη εσωστρεφής με επίκεντρο τον καλλιτέχνη και μακριά από την κοινωνία». Η τέχνη που θα γευθούν με την επένδυση αυτή οι περιπατητές του Εθνικού Κήπου δεν θα είναι αντιπροσωπευτική του τι δημιουργούν οι καλλιτέχνες σήμερα αλλά θα είναι μια τέχνη «εντός πλαισίου», πλαισίου που απαιτούν το διεθνές χρηματιστήριο της τέχνης και οι άνθρωποί του…
Αλλά η ουσία παραμένει, ανεξάρτητα του πόσο «καλή» θα είναι η εικαστική παρέμβαση του κ. Δασκαλόπουλου.: Οι Εικαστικοί καλλιτέχνες του τόπου μας μένουν έξω από τη διαδικασία να δημιουργήσουν έργα για τον Εθνικό Κήπο της Αθήνας και να κριθούν οι προτάσεις τους με διαφάνεια και αξιοκρατία μέσα από ανοιχτές προσκλήσεις και διαγωνισμούς. Ακόμα μια φορά γίνεται φανερό ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να αγωνισθούν, να υπερασπισθούν τη δουλειά τους και τις κατακτήσεις αγώνων χρόνων. Βέβαια, είναι πλέον φανερό στο σύστημα που ζούμε, τίνος είναι το Κράτος, τίνος είναι ο Δήμος… Είναι πλέον φανερό ότι οι αγώνες δεν μπορεί να περιορίζονται στα στενά «καλλιτεχνικά» ζητήματα, αλλά να παλεύουν και οι καλλιτέχνες, ταυτόχρονα, για ανατροπή της πολιτικής της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών αγαθών και των ιδιωτικοποιήσεων συνολικότερα, να παλεύουν για την ανατροπή της εξουσίας του μεγάλου κεφαλαίου. Ανατροπή που θα τους φέρει στο προσκήνιο της Τέχνης και της ζωής.
902

Για τα σχέδια εκχώρησης του Εθνικού Κήπου στον πρόεδρο του ΣΕΒ
Αρθρο του Ιάκωβου Βάη και της Εύας Μελά στο «Ριζοσπάστη» του Σαββάτου 16/11/2013
Με αφορμή τη σχεδιαζόμενη εκχώρηση του Εθνικού Κήπου στον κ. Δασκαλόπουλο, υπογραμμίζουμε τα εξής: Πέρα από το προκλητικό της ανάθεσης της υποτιθέμενης «ανάπλασης» του Κήπου σε Γάλλο αρχιτέκτονα χωρίς αρχιτεκτονικό διαγωνισμό («ανάπλασης» που από τη συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Αθήνας αποκαλύπτεται ότι δεν θα υπηρετήσει βασικές λειτουργίες του Εθνικού Κήπου και του αθηναϊκού λαού, αλλοιώνοντας τη φυσιογνωμία του ως δημόσιου χώρου και χώρου πρασίνου), καθώς και στη διευθύντρια λονδρέζικης γκαλερί, η οποία θα φέρει στους Αθηναίους εισαγόμενη τέχνη για το δημόσιο χώρο για να τους «εκπολιτίσει», θα πρέπει να μας προβληματίσουν και τα εξής:
ΠΡΩΤΟ: Γιατί ο Δασκαλόπουλος, ο πρόεδρος του ΣΕΒ, να κάνει μια τόσο μεγάλη δωρεά; Σίγουρα θα ήταν αφελής κάποιος να υποθέσει ότι την κάνει λόγω φιλοτεχνίας. Ολη αυτή η ιστορία αποτελεί μια ακόμα επένδυση για τον βιομήχανο. Και φυσικά δε μιλάμε για μία συνηθισμένη επένδυση με άμεση μόνο ανταπόδοση. Μιλάμε για μια επένδυση που στοχεύει στο μυαλό του καθενός μας. Είναι σε όλους μας γνωστή η ελιτίστικη αντίληψη που κυριαρχεί στο χώρο μας και πλασάρεται σαν πρωτοπορία. Σαν ό,τι πιο προωθημένο στον τομέα των εικαστικών. Μιλάμε για τις θεωρίες του «τέχνη για την τέχνη», «όλα είναι τέχνη» και «τέχνη εσωστρεφής με επίκεντρο τον καλλιτέχνη και μακριά από την κοινωνία». Τα παραπάνω κάνουν να παράγονται έργα τέχνης που αναπόφευκτα διδάσκουν τον ατομισμό, τη μεταφυσική σύγχυση, το αδιέξοδο και την αντικοινωνικότητα, διδάσκουν δηλαδή όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που βοηθάνε έναν εκμεταλλευτή να κρατά πιο εύκολα υπόδουλους τα θύματα της εκμετάλλευσης. Ετσι και ο κ. Δασκαλόπουλος, σαν προνοητικός εκμεταλλευτής, φροντίζει να εξασφαλίσει την ομαλότητα των κερδών του με τέτοιου είδους επενδύσεις. Φυσικά και δεν υπονοούμε ότι κάνοντας μια βόλτα στον Εθνικό Κήπο κάποιος θα κυριεύεται από «μαγικές δυνάμεις» και στο τέλος της βόλτας του θα είναι ένας πειθήνιος υποταγμένος ανθρωπάκος. Απλά, η συγκεκριμένη κίνηση είναι από αυτές που απευθύνονται στο πλατύ κοινό, ενώ συνήθως όλη αυτή η σχετική με την τέχνη δραστηριότητα είναι κλεισμένη σε μουσεία και γκαλερί και αφορά κάποιους λίγους.
Οι δηλώσεις του κ. Δασκαλόπουλου προκαλούν το κοινό αίσθημα όταν λέει πως επιτέλους ο Κήπος δεν θα είναι ιδιοκτησία κάποιων(!!!), εννοώντας τους συνταξιούχους και τις οικογένειες με παιδάκια που κάνουν τον περίπατό τους στον Κήπο…
ΔΕΥΤΕΡΟ: Το κράτος ουδέποτε εφάρμοσε το νόμο για την Τέχνη στο Δημόσιο χώρο και τα δημόσια κτίρια και χώρους, που προβλέπουν το 1% της δαπάνης των δημόσιων κτιρίων και του γύρω χώρου να δίνεται για τη δημιουργία καλλιτεχνικών έργων από τους εικαστικούς, με ανοιχτή πρόσκληση στους καλλιτέχνες μέσα από δημόσιους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς ώστε να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή πρόταση για το δημόσιο χώρο, αλλά και η ίση αντιμετώπιση των καλλιτεχνών από την πολιτεία, κρίνοντας το έργο και όχι το όνομα… Οι σχετικοί νόμοι δεν εφαρμόζονται από το 1989! Το ΕΕΤΕ, ο συλλογικός φορέας των εικαστικών καλλιτεχνών, έχει κατ’ επανάληψη προτείνει τρόπους για τη λειτουργία του νόμου, καταθέτοντας αναλυτική επεξεργασία, ποτέ όμως δεν πήρε απάντηση. Μάλιστα, για το θέμα της τέχνης στο δημόσιο χώρο το 2012 δόθηκαν δύο αντίθετες μεταξύ τους απαντήσεις από τους συναρμόδιους υπουργούς (ΥΠΕΚΑ κ. Ευάγ. Λιβιεράτο και τότε Πολιτισμού κ. Κ. Τζαβάρα) στη Βουλή σε Ερώτηση για παράτυπη και παράνομη Υπουργική Απόφαση της άλλοτε υπουργού ΥΠΕΚΑ κας Μπιρμπίλη. Στις παρεμβάσεις του συλλογικού φορέα των εικαστικών καλλιτεχνών για το θέμα, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2013 ο νέος υπουργός Πολιτισμού αλλά και συνολικά η κυβέρνηση δεν έδωσε καμία απάντηση.
ΤΡΙΤΟ: Πώς γίνεται το ίδιο το κράτος, ο Δήμος Αθήνας, να αγνοεί τους ίδιους του τους νόμους; Η απάντηση είναι πολύ απλή και μας δείχνει για άλλη μια φορά ξεκάθαρα ότι στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος που ζούμε, οι κατακτήσεις παίρνονται πίσω όταν το κίνημα το επιτρέψει και οι ανάγκες του συστήματος το επιβάλουν. Οι καπιταλιστές μπορούν ωμά να καταπατούν τους δικούς τους νόμους, όχι όμως οι εργάτες που κάθε αγώνας τους βγαίνει παράνομος. Το ΕΕΤΕ και ο νόμος του είναι αποτέλεσμα αγώνων του λαού μας τις προηγούμενες δεκαετίες. Οι κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια το ανεχόντουσαν μέχρι που το καπιταλιστικό σύστημα πριν μερικά χρόνια μπήκε πάλι σε κρίση. Αυτή η κατάσταση στενεύει τα περιθώρια ανοχής του σε οποιοδήποτε φιλολαϊκό μέτρο, με αποτέλεσμα οι ελάχιστοι νόμοι με κάποια φιλολαϊκά στοιχεία να ποδοπατιούνται ή να καταργούνται! Ετσι και σε αυτήν την περίπτωση: Οι νόμοι για την τέχνη στο δημόσιο χώρο παρακάμφθηκαν. Και βέβαια, όπως συνηθίζεται, το θέμα θα φανεί ως δωρεά του κ. Δασκαλόπουλου προς το Δημόσιο για να ξεπερασθούν οι πολλές αντιρρήσεις..
Αποκαλύπτεται το πόσο «δημόσιος» θεωρείται από την κυβέρνηση και το Δήμο Αθήνας ο «δημόσιος χώρος» και τι συμφέροντα εξυπηρετεί η άρνησή τους να εφαρμόσουν χρόνια τώρα τη σχετική με την τέχνη στο δημόσιο χώρο νομοθεσία.
Κρίνοντας και από την εμπειρία άλλων χωρών της ΕΕ στις οποίες τέτοιου είδους εκδηλώσεις πλασάρονται αρκετά συχνά, καταλαβαίνουμε ότι το πράγμα δεν θα σταματήσει εδώ και ότι θα γίνουν τα πάντα να μας κάνουν να αποδεχτούμε την αστική «τέχνη» ως… πρωτοπορία.
902