Ξυπνώ και βλέπω σίδερα στη γη στερεωμένα
τα παιδάκια τα καημένα
αχ μανούλα μου πονά η καρδούλα μου
***
Είχα προσπαθήσει προ καιρού με αφορμή τον νόμο για την «ταυτότητα φύλου» να κάνω λόγο για τη δυσκολία του ατόμου να συγκροτήσει την προσωπική του ταυτότητα μέσα σε κοινωνικές σχέσεις αβεβαιότητας που – εφόσον το άτομο είναι οι κοινωνικές του σχέσεις – προσδίνουν στο ατόμο την ταυτότητα μιας προσωποποιημένης αβεβαιότητας.
Η επίκαιρη αναγόρευση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου σε «επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», δίνει την ευκαιρία της διαπίστωσης ότι η ανταπόκριση του «εποικοδομήματος» (νομικού, εκπαιδευτικού κ.ο.κ) στους υφιστάμενους κοινωνικούς όρους προσωπικής αβεβαιότητας και αποσυγκρότησης δεν περιορίζεται στη σχέση του ατόμου με τον εαυτό του αλλά επεκτείνται στη σχέση του ατόμου με τον κόσμο, καταλαμβάνει δηλαδή όλη την έκταση του προσώπου και της ανάπτυξής του.
Η κυρίαρχη ιδεολογία «γοητεύει», από τη μια, υποβάλλοντας τη σχέση του ατόμου με το εγώ του ως σχέση με ένα πολυκατάστημα «ταυτοτήτων» όπου μπορεί να διαλέξει την πιο πολυτελή ή την πιο οικονομική, την πιο διαφημισμένη, αυτή που κερδίζει στην κλήρωση, αυτή που διατίθεται σε προσφορά μαύρης Παρασκευής ή λευκής νύχτας. Από την άλλη, «γοητεύει» διδάσκοντας τη σχέση του ατόμου με τον κόσμο σαν σχέση άγνοιας, αναγορεύοντας σε «ακατάληπτη» τη γνώση του κόσμου και σε «καταληπτή» βέβαια την ύπαρξη του θεού:
«Μην ακούτε αυτά που λένε για όσα είδαν, για όσα βρήκαν, για όσα έπιασαν και όσα θα κυριαρχήσουν, πράγματα και άτομα και ακατάληπτα πράγματα εις τους ουρανούς επάνω εις τους άλλους πλανήτες… Δεν υπάρχει άλλος πλανήτης μέσα σ’ ολόκληρον τον κόσμον τον ουράνιον από αυτόν τον πλανήτη που κατοικούμε εμείς και είναι αυτή η γη…». Άρα, εφόσον δεν υπάρχει άλλος πλανήτης κλπ, «…θα πρέπει εμείς οι χριστιανοί να είμεθα περήφανοι που μιλούμε πάντα για τους ουρανούς και για την ελπίδα να βρεθούμε κοντά εις τον θεόν που δεσπόζει και εις την γην και εις τους ουρανούς…», κηρύσσει η διδασκαλία του νέου επίτιμου διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το χρυσάφι της προσωπικής ύπαρξης πρέπει ν’ ανταλλαγεί με τις χάντρες και τα καθρεφτάκια των «ατομικών ταυτοτήτων», το χρυσάφι της γνώσης του κόσμου ν’ ανταλλαγεί με τα μπιχλιμπίδια της θεϊστικής άγνοιας, στη θέση της αυθυπαρξίας του προσώπου η «ταυτοτική» ετερότητα, στη θέση της αυθυπαρξίας του κόσμου η «θεϊκή» ετερότητα, αυτά απαιτούν οι ζηλωτές της αποσυγκρότησης των νεανικών συνειδήσεων.
Ο κόσμος στα όρια της ανυπαρξίας, η γνώση του – γνώση της κίνησής του – ακατάληπτη, το μόνο επιτρεπτό (κι αυτό από λόγους επιείκειας) είναι το εγώ: είτε με τη μορφή του μοναδικού «πλανήτη που κατοικούμε εμείς» στην ύπαρξη του οποίου αλλοτριωτικά δεσπόζει η θεία «ταυτότητα», είτε με τη μορφή του ατομικού εγώ στην ύπαρξη του οποίου αλλοτριωτικά δεσπόζει η ατομική «ταυτότητα» επιλεγμένη ή επιβεβλημένη, είτε επιβεβλημένη με την εξωτερική μορφή της επιλογής, ανάμεσα από τις διαθέσιμες προσφορές.
Όσο κι αν εμφανίζονται σαν αντίθετοι πόλοι, τόσο η πραγματιστική όσο και η θρησκευτική ιδεολογική κυνικότητα (πλαστή στην ουσία της αλλά και βαθύτατη ταυτόχρονα), συναντιόνται και πλήττουν από κοινού την ίδια περιοχή: Την περιοχή σύζευξης του ανθρώπου με τον υλικό κόσμο, στα απώτατα όρια αυτής της περιοχής δηλαδή στο πεδίο της προσωπικής ύπαρξης και στο πεδίο της γνωσιολογίας, την περιοχή όπου διασταυρώνονται η ενότητα του ανθρώπου με τον υλικό κόσμο και η ενότητα του υλικού κόσμου συνολικά.