«Προφητικά λόγια»: Ο Ένγκελς για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Τώρα, δόξα σοι ο θεός, δεν πιστεύουν στα θαύματα. Η θαυματουργική προφητεία είναι παραμύθι. Η επιστημονική, όμως, προφητεία είναι γεγονός. Και στις μέρες μας, όταν γύρω μας μπορούμε να δούμε συχνά μια επονείδιστη απογοήτευση ή ακόμη και απελπισία, είναι ωφέλιμο να θυμηθούμε μια επιστημονική προφητεία που επαληθεύθηκε.

Ο Φρίντριχ Ένγκελς έγραφε το 1887 για το μελλοντικό παγκόσμιο πόλεμο στον πρόλογο της μπροσούρας του Σιγκισμούντ Μπόρκχαϊμ Στη μνήμη των Γερμανών ψευτοπατριωτών του 1806-1807 (…).

Να πώς σκεπτόταν πριν από τριάντα και πάνω χρόνια ο Φρίντριχ Ένγκελς για το μελλοντικό παγκόσμιο πόλεμο:

«…Για την Πρωσία – Γερμανία τώρα πια δεν μπορεί να υπάρξει άλλος πόλεμος, εκτός από ένα παγκόσμιο πόλεμο. Και αυτός θα ήταν ένας παγκόσμιος πόλεμος με πρωτοφανείς διαστάσεις, με πρωτοφανή ένταση. Οκτώ ως δέκα εκατομμύρια στρατιώτες θα πνίγουν ο ένας τον άλλο και θα ερημώνουν ολόκληρη την Ευρώπη σε βαθμό που δεν την ερήμωσαν ποτέ ως τώρα τα σύννεφα της ακρίδας. Η ερείπωση που προκάλεσε ο Τριακονταετής πόλεμος, συμπυκνωμένη σε διάστημα τριών-τεσσάρων χρόνων και απλωμένη σε όλη την ήπειρο: η πείνα, οι επιδημίες, η γενική εξαγρίωση τόσο των στρατευμάτων όσο και των λαϊκών μαζών λόγω της μεγάλης φτώχειας.. το τρομερό χάος του τεχνητού μας μηχανισμού του εμπορίου, της βιομηχανίας και της πίστης.. όλα αυτά καταλήγουν σε γενική χρεοκοπία.. η κατάρρευση των παλιών κρατών και της ρουτινιασμένης κρατικής του σοφίας – κατάρρευση που θα κάνει να πετιούνται κατά δωδεκάδες τα στέμματα στα πεζοδρόμια και δε θα βρίσκεται κανείς για να τα σηκώσει αυτά τα στέμματα.. είναι απολύτως αδύνατο να προβλέψει κανείς πώς θα τελειώσουν όλα αυτά και ποιος θα βγει νικητής από τον αγώνα.. μόνο ένα αποτέλεσμα είναι απόλυτα αναμφισβήτητο: η γενική εξάντληση και η δημιουργία των προϋποθέσεων για την οριστική νίκη της εργατικής τάξης.

Αυτή είναι η προοπτική, σε περίπτωση που το σύστημα του αμοιβαίου ανταγωνισμού στους πολεμικούς εξοπλισμούς, εξωθούμενο στα άκρα, θα φέρει τελικά τους αναπόφευκτους καρπούς του. Να που οδήγησε, κύριοι βασιλιάδες και δημόσιοι άνδρες, η σοφία σας τη γηραιά Ευρώπη. Και αν δε σας μένει τίποτε άλλο, παρά να αρχίσετε τον τελευταίο μεγάλο πολεμικό χορό – εμείς δε θα βάλουμε τα κλάματα (uns kann es recht sein). Δεν πειράζει ακόμη και αν ο πόλεμός σας μας ρίξει ίσως για ένα χρονικό διάστημα σε δεύτερη μοίρα, αν μας αφαιρέσει μερικές κατακτημένες ήδη θέσεις. Αν, όμως, αποδεσμεύετε δυνάμεις, που ύστερα δε θα είστε πια σε θέση να τις χαλιναγωγήσετε τότε, όποια τροπή και αν πάρουν εκεί τα πράματα, στο τέλος της τραγωδίας εσείς θα είστε ερείπια και η νίκη του προλεταριάτου είτε θα έχει πια κατακτηθεί είτε θα είναι οπωσδήποτε (doch) αναπόφευκτη.»

Τι μεγαλοφυής προφητεία! Και πόσο απέραντο πλούτο σκέψεων κρύβει κάθε φράση αυτής της ακριβολογημένης, ξεκάθαρης, σύντομης επιστημονικής ταξικής ανάλυσης! Πόσα θα μπορούσαν να μάθουν από δω εκείνοι που παραδίνονται τώρα σε μια επονείδιστη δυσπιστία, στην απογοήτευση, στην απελπισία, αν… αν οι άνθρωποι που είναι συνηθισμένοι να κάνουν το λακέ στην αστική τάξη, ή άφησαν να τους τρομοκρατήσει η αστική τάξη, ήταν σε θέση να σκεφτούν, ήταν ικανοί να σκεφτούν!

Ορισμένα πράγματα που πρόβλεψε ο Ένγκελς έγιναν διαφορετικά: και, φυσικά, μέσα σε τριάντα χρόνια μιας καταπληκτικά γοργής ιμπεριαλιστικής ανάπτυξης δεν μπορούσε παρά να αλλάξει ο κόσμος και ο καπιταλισμός. Μα το πιο καταπληκτικό από όλα είναι ότι πάρα πολλά απ’ όσα πρόβλεψε ο Ένγκελς επαληθεύονται «κατά γράμμα». Και αυτό γιατί ο Ένγκελς έκανε μια εξαιρετικά ακριβή ταξική ανάλυση, και οι τάξεις και οι αμοιβαίες σχέσεις τους παρέμειναν οι ίδιες.

«…Ίσως ο πόλεμος μας ρίξει για ένα χρονικό διάστημα σε δεύτερη μοίρα…» Τα πράγματα ακολούθησαν ακριβώς αυτή τη γραμμή, μα ακόμη εντονότερα και ακόμη χειρότερα: μια μερίδα από τους σοσιαλσοβινιστές και τους ανερμάτιστους «μισοαντίπαλους», τους καουτσκιστές που «ρίχτηκαν σε δεύτερη μοίρα» άρχισαν να εξυμνούν την οπισθοχώρησή τους, μετατράπηκαν σε ανοιχτούς προδότες του σοσιαλισμού.

«…Ίσως ο πόλεμος μας αφαιρέσει μερικές κατακτημένες ήδη θέσεις…» Ολόκληρη σειρά «νόμιμων» θέσεων έχουν αφαιρεθεί από την εργατική τάξη. Όμως, ταυτόχρονα η εργατική τάξη ατσαλώθηκε από τις δοκιμασίες και παίρνει σκληρά, αλλά ωφέλιμα μαθήματα παράνομης οργάνωσης, παράνομης πάλης, προετοιμασίας των δυνάμεών της για την επαναστατική έφοδο.

«…Τα στέμματα θα πετιούνται κατά δεκάδες…» Μερικά στέμματα έπεσαν κιόλας, κι ένα από αυτά -το στέμμα του αυτοκράτορα πασών των Ρωσιών Νικολάου Ρομανόφ -αξίζει όσο και μια δωδεκάδα άλλα στέμματα.

«…Είναι απόλυτα αδύνατο να προβλέψει κανείς πώς θα τελειώσουν όλα αυτά…» Ύστερα από τέσσερα χρόνια πόλεμο αυτό το απόλυτα αδύνατο είναι, αν επιτρέπεται η έκφραση, ακόμη πιο απόλυτο.

«…Το τρομερό χάος του τεχνητού μας μηχανισμού του εμπορίου, της βιομηχανίας και της πίστης…» Στο τέλος του τέταρτου χρόνου του πολέμου, αυτό εκδηλώθηκε πέρα για πέρα σ’ ένα από τα πιο μεγάλα και τα πιο καθυστερημένα κράτη που σύρθηκαν από τους καπιταλιστές στον πόλεμο -στη Ρωσία. Μήπως, όμως, η πείνα, που μεγάλωνε στη Γερμανία και στην Αυστρία, η έλλειψη ιματισμού και πρώτων υλών , η φθορά των μέσων παραγωγής δε δείχνουν ότι η ίδια κατάσταση έρχεται με τεράστια ταχύτητα και στις άλλες χώρες;

Ο Ένγκελς περιγράφει τις συνέπειες που προκαλεί μόνο ο «εξωτερικός» πόλεμος.. δεν αναφέρεται στον εσωτερικό, δηλαδή στον εμφύλιο πόλεμο, που δεν τον απόφυγε καμιά μεγάλη επανάσταση στην ιστορία, κανένας σοβαρός μαρξιστής δεν διανοήθηκε το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό χωρίς τον πόλεμο αυτό. Κι αν ο εξωτερικός πόλεμος μπορεί να παρατείνεται ακόμη για ένα ορισμένο διάστημα χωρίς να προκαλέσει «τρομερό χάος» στον «τεχνητό μηχανισμό» του καπιταλισμού, τότε είναι ολοφάνερο πως ο εμφύλιος πόλεμος δε μπορεί πια καθόλου να νοηθεί χωρίς αυτή τη συνέπεια.

Τι κουταμάρα, τι έλλειψη χαρακτήρα -για να μη μιλήσουμε για την ιδιοτελή εξυπηρέτηση της αστικής τάξης- δείχνουν εκείνοι που, ενώ εξακολουθούν να αυτοκαλούνται «σοσιαλιστές» (…) τονίζουν με κακεντρέχεια τα συμπτώματα αυτού του «τρομερού χάους», κατηγορώντας για όλα το επαναστατικό προλεταριάτο, τη σοβιετική εξουσία, την «ουτοπία» του περάσματος στο σοσιαλισμό. «Το χάος», η καταστροφή (…) προήλθε από τον πόλεμο. Δεν μπορεί να υπάρχει σκληρός πόλεμος χωρίς καταστροφές. Ένας εμφύλιος πόλεμος, απαραίτητη προϋπόθεση και συνοδοιπόρος της σοσιαλιστικής επανάστασης, δεν μπορεί παρά να προκαλέσει καταστροφή. Το να απαρνείσαι την επανάσταση, το σοσιαλισμό «εξαιτίας» της ερείπωσης, σημαίνει απλώς ότι εκδηλώνεις την έλλειψη αρχών που σε χαρακτηρίζει και περνάς στην πράξη με το μέρος της αστικής τάξης.

«…Η πείνα, οι επιδημίες, η γενική εξαγρίωση τόσο των στρατευμάτων όσο και των λαϊκών μαζών λόγω της μεγάλης φτώχειας…»

(…) Μπορεί άραγε να νοηθεί πολύχρονος πόλεμος χωρίς εξαγρίωση τόσο των στρατευμάτων όσο και των λαϊκών μαζών; Ασφαλώς όχι. Είναι εντελώς αναπόφευκτο ένας μακρόχρονος πόλεμος να έχει τέτοιες συνέπειες για μερικά χρόνια, αν όχι για μια ολόκληρη γενιά. Οι δικοί μας, όμως, «άνθρωποι σε θήκη», τα μαμόθρεφτα της αστικής διανόησης, που αυτοκαλούνται «σοσιαλδημοκράτες» και «σοσιαλιστές», σιγοντάρουν την αστική τάξη, φορτώνοντας στην επανάσταση τις εκδηλώσεις εξαγρίωσης, ή την αναπόφευκτη σκληρότητα των μέτρων πάλης ενάντια στις εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις εξαγρίωσης – αν και είναι φως φανάρι ότι η εξαγρίωση προκλήθηκε από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και ότι καμιά επανάσταση δεν είναι σε θέση να απαλλαγεί απ’ αυτές τις συνέπειές του χωρίς μακρόχρονη πάλη χωρίς μια σειρά σκληρά κατασταλτικά μέτρα.

Οι γλυκανάλατοι συντάκτες μας (…) είναι έτοιμοι  να δεχτούν «θεωρητικά» την επανάσταση του προλεταριάτου και των άλλων καταπιεζόμενων τάξεων, με το μόνο όρο ότι η επανάσταση αυτή θα πέσει από τον ουρανό και δε θα γεννηθεί ούτε θα αναπτυχθεί πάνω στη γη, την ποτισμένη με αίμα στην τετράχρονη ιμπεριαλιστική σφαγή των λαών, μέσα σε εκατομμύρια και εκατομμύρια ανθρώπους που βασανίστηκαν, τυραννήθηκαν και εξαγριώθηκαν σ’ αυτή τη σφαγή.

Έχουν ακούσει και παραδεχτεί «θεωρητικά» ότι η επανάσταση πρέπει να συγκρίνεται με τη γέννα, όταν, όμως, έφτασε ο κόμπος στο χτένι έδειξαν μια επαίσχυντη δειλία και το μικρόψυχο κλαψούρισμά τους το μετέτρεψαν σε μια επανάληψη των γεμάτων μίσος επιθέσεων της αστικής τάξης ενάντια στην εξέγερση του προλεταριάτου. (…)

Υπάρχουν γέννες εύκολες και γέννες δύσκολες. (…) Και ο Ένγκελς, αναλύοντας τις συνέπειες του παγκόσμιου πολέμου, απλά και καθαρά περιγράφει το αναμφισβήτητο και ολοφάνερο γεγονός ότι η επανάσταση που ακολουθεί τον πόλεμο, που συνδέεται με τον πόλεμο (και ακόμη περισσότερο -θα προσθέσουμε εμείς- που ξεσπάει στον καιρό του πολέμου, που είναι αναγκασμένη να αναπτύσσεται και να κρατιέται στις συνθήκες του παγκόσμιου πολέμου που την κυκλώνει), ότι μια τέτοια επανάσταση αποτελεί εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση γέννας.

(…) Το τέλος του πολέμου δεν ήλθε ακόμη. Η γενική εξάντληση έχει ήδη αρχίσει. Τα δυο ενδεχόμενα άμεσα αποτελέσματα του πολέμου, που πρόβλεψε ο Ένγκελς (είτε η νίκη της εργατικής τάξης θα έχει πια κατακτηθεί είτε θα έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις που θα την κάνουν αναπόφευκτη, παρόλες τις δυσκολίες), αυτές οι δυο προϋποθέσεις τώρα, στα μέσα του 1918, υπάρχουν και οι δυο.

Σε μια από τις λιγότερο προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, η νίκη της εργατικής τάξης έχει ήδη κατακτηθεί. Στις υπόλοιπες δημιουργούνται με αφάνταστες προσπάθειες, με αφάνταστα βάσανα οι προϋποθέσεις που κάνουν αυτή τη νίκη «οπωσδήποτε αναπόφευκτη».

Ας κρώζουν οι μαμόθρεφτοι «σοσιαλιστές», ας φρενιάζει και ας λυσσομανά η αστική τάξη. Μόνο άνθρωποι που κλείνουν τα μάτια τους για να μη βλέπουν, και βουλώνουν τα αυτιά τους για να μην ακούνε, μπορεί να μην αντιλαμβάνονται πως σε όλο τον κόσμο  για την παλιά καπιταλιστική κοινωνία, που κυοφορεί το σοσιαλισμό, άρχισαν οι πόνοι της γέννας. Η χώρα μας, που η πορεία των γεγονότων την προώθησε προσωρινά στην πρωτοπορία της σοσιαλιστικής επανάστασης, υποφέρει τώρα τα πολύ μεγάλα βάσανα της πρώτης περιόδου της γέννας που άρχισε. Έχουμε κάθε λόγο να ατενίζουμε με πλήρη σταθερότητα και απόλυτη βεβαιότητα το μέλλον που μας προετοιμάζει  νέους συμμάχους, νέες νίκες της σοσιαλιστικής επανάστασης σε μια σειρά πιο προηγμένες χώρες. Έχουμε το δικαίωμα να είμαστε περήφανοι και να θεωρούμε τον εαυτό μας ευτυχή που κατορθώσαμε σε μια γωνιά της γήινης σφαίρας να βάλουμε πρώτοι κάτω το άγριο θηρίο, τον καπιταλισμό που έπνιξε τη γη στο αίμα, οδήγησε την ανθρωπότητα στην πείνα και στην εξαγρίωση και που θα χαθεί αναπότρεπτα και γρήγορα, όσο τερατώδεις και θηριώδεις και αν είναι οι εκδηλώσεις της επιθανάτιας μανίας του.

(Αποσπάσματα από το άρθρο του Λένιν «Προφητικά λόγια», 29-6-1918, από τη συλλογή: «Λένιν, Για τους δίκαιους και άδικους πολέμους» ΣΕ, σελ. 180-187) 

«εμφυλιοπολεμικά κατάλοιπα» και «η τελευταία σοβιετική δημοκρατία» (αναδημοσίευση)

Το κείμενο που ακολουθεί αναρτήθηκε πέρσι τέτοιες μέρες στο άλλο μου μπλογκ «διέξοδος» και αναδημοσιεύεται από εκεί, ως μάλλον επίκαιρο. Σαν βοήθημα, για τους μελετηρούς, θα πρότεινα συμπληρωματικά την ανάγνωση και αυτού του απανθίσματος: «ο Τσε για την τρομοκρατία, ο Λένιν για την παράνομη επαναστατική οργάνωση», επίσης αναρτημένο πέρσι στο άλλο μου μπλογκ: προκειμένου να μην παίζουμε με τις λέξεις, και προκειμένου να ξέρουμε τι εννοούμε όταν μιλάμε.

***

Πρέπει να ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε ανακοινώσει τη θεσμοθέτηση της αγροτικής σύνταξης, κι η γειτόνισσα βρήκε ευκαιρία να «την πει» στη γιαγιά, μεμφόμενη τους αριστερούς που κατηγορούν τον Παπανδρέου και που δεν τον ψηφίζουν. Η δωρική απάντηση της γιαγιάς ήταν: «Για να δώσει ο Παπανδρέου σύνταξη στους αγρότες, εμένα ο γιός μου στήθηκε στα 5 μέτρα».

Τη μικρή αυτή αφήγηση τη θυμήθηκα πριν μερικά χρόνια, όταν συζητιόταν η συνταγματική αναθεώρηση για την ανώτατη παιδεία και ο Παπανδρέου ο Γ΄από τη θέση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης έβαζε πλάτη λέγοντας ότι η συνταγματική κατοχύρωση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας με το άρθρο 16 του συντάγματος «είναι κατάλοιπο της εμφυλιοπολεμικής Ελλάδας». Δεν εννοούσε βέβαια το ίδιο πράγμα ο Γ.Α.Π., όμως με τη φράση αυτή είχε πει, με ηθελημένη ή αθέλητη προκλητικότητα, μια μεγάλη αλήθεια: ότι από όλα τα λαϊκά δικαιώματα (αυτά που σήμερα ξηλώνονται με εντατικούς ρυθμούς) ούτε ένα δεν χαρίστηκε, είναι όλα κατακτημένα με τον αγώνα, με την ανείπωτη θυσία και με το αίμα που έχυσε ο λαός στην πάλη του για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση.

Πρόκειται για μια αλήθεια ιδιαίτερα επίκαιρη: είτε πρόκειται για τις νεοφιλελέδικες πρωθυπουργικές μπούρδες για την Ελλάδα που πλέον  (χάρη στην κυβέρνηση, την ΕΕ και το ΔΝΤ) «παύει να είναι η τελευταία Σοβιετική Δημοκρατία της Ευρώπης», είτε πρόκειται για το «κοινωνικό συμβόλαιο» που θέλει να συνάψει ο ΣΥΡΙΖΑ σε συμβολαιογραφείο πολυτελείας με την πλουτοκρατική ολιγαρχία, είτε πρόκειται για «περιορισμένες» ερμηνείες της προκλητικής όσο και κυνικής ασυναρτησίας  αυτού του είδους – όπως περιορισμένη είναι κατά την πεποίθησή μου η ερμηνεία που επιχειρείται στο σχόλιο του Ριζοσπάστη όπου οδηγεί η παραπάνω παραπομπή.

Αν είναι ανεπαρκής η «απλοϊκή» ερμηνεία της γιαγιάς, στην εισαγωγή της ανάρτησης, προκειμένου να γίνει αντιληπτό τι σημαίνει, σε περιπτώσεις σαν κι αυτές, το «εμφυλιοπολεμικό κατάλοιπο» ή η παραλλαγή του ως «τελευταία σοβιετική δημοκρατία»,  προκειμένου επίσης να γίνουν αντιληπτές οι «κινητήριες δυνάμεις» και οι στοχεύσεις αυτών και των παρόμοιων «δογμάτων» σαν του Παπανδρέου Γ΄ή του Σαμαρά, προκειμένου επίσης να γίνει αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο «συνάπτονται» στην πραγματική και όχι τηλεοπτική ιστορία  τα «κοινωνικά συμβόλαια» ανάμεσα στην τάξη των εκμεταλλευτών και την τάξη των καταπιεζόμενων, τότε είναι απαραίτητη  η θεωρητική τεκμηρίωση της κουβέντας εκείνης που είπε η γιαγιά στη γειτόνισσα κάποια τυχαία μέρα μιας χρονιάς στη δεκαετία του ’60.

*

«Στην πραγματικότητα», έγραφε ο Λένιν τον Ιανουάριο του 1917, «το ζήτημα τίθεται έτσι: Είτε επαναστατικός αγώνας που παράγωγο προϊόν του είναι, σε περίπτωση όχι ολοκληρωτικής επιτυχίας του, οι μεταρρυθμίσεις (αυτό το έχει αποδείξει ολόκληρη η ιστορία των επαναστάσεων σ’ όλο τον κόσμο) είτε τίποτε άλλο εκτός από κουβέντες για μεταρρυθμίσεις και υποσχέσεις μεταρρυθμίσεων» (Πασιφισμός αστικός και πασιφισμός σοσιαλιστικός, στη συλλογή Λένιν, Για τον πόλεμο και τη σοσιαλιστική επανάσταση, ΣΕ, σελ. 296).

«Αυτό», λοιπόν, που «το έχει αποδείξει ολόκληρη η ιστορία των επαναστάσεων σ’ όλο τον κόσμο», αυτό ακριβώς είναι που υπονοούν στην πραγματικότητα είτε ο Παπανδρέου πριν λίγα χρόνια είτε ο Σαμαράς πριν λίγες μέρες. Αυτό ακριβώς είναι που δήθεν δεν κατανοεί ο ΣΥΡΙΖΑ όταν καλεί τους διαχειριστές της κυριαρχίας των μονοπωλίων να προσέλθουν στο γραφείο του συμβολαιογράφου. Και αυτό ακριβώς είναι που δε χωρά στην ερμηνεία των, κατά τα άλλα, ασυναρτησιών του πρωθυπουργού, όταν αυτή η ερμηνεία περιορίζεται στην ολόσωστη, κατά τα άλλα, αποποίηση  των ευθυνών του σοσιαλισμού και του εργατικού κινήματος για τη σημερινή κατάσταση του καπιταλισμού και για τα φαινόμενα εκφυλισμού του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού.

Αν δούμε το θέμα στα ελληνικά ιστορικά πλαίσια, τότε ναι, πράγματι, όλα τα λαϊκά δικαιώματα που σήμερα ξηλώνονται, είναι «κατάλοιπο της εμφυλιοπολεμικής Ελλάδας», «παράγωγο προϊόν» της «όχι ολοκληρωτικής επιτυχίας» του επαναστατικού αγώνα. Και οι ρητορικές επιθέσεις των αστών πολιτικών σε κάθε είδους τέτοιο «κατάλοιπο», δεν αποσκοπούν κυρίως ή μόνο στην καλλιέργεια της σύγχυσης, αλλά πρώτα από όλα σηματοδοτούν το ιστορικό βάθος στο οποίο στοχεύει η εξελισσόμενη αντιλαϊκή επίθεση των επιτελείων του συστήματος της εκμετάλλευσης, σηματοδοτούν το μέγεθος του ιστορικού πισωγυρίσματος στο οποίο αποσκοπεί αυτή η επίθεση, σηματοδοτούν ιστορικά τον ταξικό και πολιτικό τους εχθρό ενάντια στον οποίο στρέφεται αυτή η επίθεση.

Κι αν δούμε το ίδιο θέμα στα διεθνή πλαίσια του, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε ότι η «όχι ολοκληρωτική επιτυχία» του επαναστατικού αγώνα στη διάρκεια του 20ου αιώνα, αποκρυσταλλώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη διεθνή μορφή της «συνύπαρξης των δυο συστημάτων», και ότι ακριβώς στη βάση αυτής της μορφής ήρθαν σαν «παράγωγο προϊόν του επαναστατικού αγώνα» όλες οι λαϊκές – εργατικές κατακτήσεις στον καπιταλιστικό κόσμο,  όλα τα «κοινωνικά συμβολαια», που δεν «συνάφθηκαν» χάρη στην «κατανόηση» των εκμεταλλευτών και τον οπορτουνιστικό τους εξωραϊσμό, αλλά χάρη στους ποταμούς αίματος των εργαζομένων όλου του κόσμου στην πάλη τους ενάντια στο φασισμό και την εκμετάλλευση.

*

Αυτά τα γεγονότα έχει υπόψη του πρώτα από όλα ο Σαμαράς, σαν «ιππότης του κεφαλαίου» που είναι κι αυτός όπως και ο συμφοιτητής του Παπαπανδρέου ο Γ΄, όταν κάνει λόγο για την «τελευταία σοβιετική δημοκρατία». Το ότι στην κυριολεξία της η φράση ειναι μια μπούρδα, αυτό δεν τον απασχολεί, του αρκεί που ο ίδιος θα πάρει καλό βαθμό εκεί που βαθμολογείται. Το ότι αυτή η μπούρδα είναι κατάλληλη και για την καλλιέργεια πολιτικής σύγχυσης κατά τον τρόπο που συνοπτικά περιγράφει το σχόλιο του «Ριζοσπάστη», είναι για το Σαμαρά και τους κύκλους του ωφέλιμο μεν αλλά δευτερεύον. Αυτό που, όμως, αποτελεί τον πυρήνα του «μηνύματος» είναι η κατανόηση από τον ίδιο, και η προκλητική απέναντι στους λαούς και την ιστορία τους, διακήρυξη του πραγματικού περιεχομένου της στρατηγικής που υπηρετεί. Της στρατηγικής που σαν δεύτερο αντεπαναστατικό κύμα, ύστερα από το πρώτο που γκρέμισε τις κατακτήσεις των εργαζομένων στις χώρες του σοσιαλισμού, σαρώνει τώρα στις καπιταλιστικές χώρες το «παράγωγο προϊόν» της «όχι ολοκληρωτικής επιτυχίας» του επαναστατικού αγώνα των λαών, τις κατακτήσεις τους τις οποίες έγραψαν σε νόμους και σε συντάγματα με το αίμα τους, τις κατακτήσεις τους που σαν «παράγωγο προϊόν» του επαναστατικού τους αγώνα δεν είναι για τον Σαμαρά και τους κύκλους του παρά «σοβιετικές». Και με αυτή τη συγκεκριμένη έννοια πράγματι είναι…

*

““Σοσιαλισμός”! Χαρακτήριζαν σοσιαλιστικό και αυτόν ακόμα τον αστικό φιλελευθερισμό, σοσιαλιστικό τον αστικό διαφωτισμό, σοσιαλιστική και την αστική δημοσιο-οικονομική μεταρρύθμιση. Ήταν σοσιαλιστικό να γινει ένας σιδηρόδρομος όπου υπήρχε κιόλας μια διώρυγα και ήταν σοσιαλιστικό το να υπερασπίζεις τον εαυτό σου με μπαστούνι όταν σου επιτίθενται με σπαθί.

Και αυτό δεν ήταν απλώς τρόπος του λέγειν, μόδα ή κομματική ταχτική. Η αστική τάξη είχε τη σωστή άποψη πως όλα τα όπλα που είχε σφυρηλατήσει ενάντια στη φεουδαρχία στρέψανε την αιχμή τους ενάντια στην ίδια, πως όλα τα εκπαιδευτικά μέσα που είχε δημιουργήσει επαναστατούσαν ενάντια στον ίδιο της τον πολιτισμό, πως όλοι οι θεοί που είχε πλάσει την είχαν εγκαταλείψει…» (Μαρξ, 18η Μπριμέρ, σελ. 79, θεμέλιο 1967)

Με τέτοια λόγια περιγράφει ο Μαρξ την αστική τάξη στην αντεπαναστατική – αντιδραστική  φάση της ύστερα από το 1848: Δεν ήταν και ούτε και τώρα είναι «τρόπος του λέγειν, μόδα ή κομματική τακτική». Η βασική διαφορά ανάμεσα στον τότε «σοσιαλιστικό σιδηρόδρομο όπου υπήρχε κιόλας μια διώρυγα» και στη σημερινή «εμφυλιοπολεμική» δημόσια και δωρεάν παιδεία ή τη «σοβιετική» κρατική ΔΕΗ, τις «σοβιετικές» συντάξεις, τις «σοβιετικές» συλλογικές συμβάσεις εργασίας, μισθούς, ωράρια κλπ  κλπ, βρίσκεται στο διαφορετικό χαρακτήρα της πρώιμης αστικής αντίδρασης και της αντιδραστικής φύσης του ύστερου – ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού. Βρίσκεται επίσης στο γεγονός ότι τότε η αστική τάξη βρισκόταν αντιμέτωπη με το «παράγωγο προϊόν» του δικού της επαναστατικού αγώνα ενάντια στη φεουδαρχία, ενώ τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το «παράγωγο προϊόν» του επαναστατικού αγώνα των εργαζομένων εναντίον της.

Το κοινό στοιχείο είναι και στις δυο περιπτώσεις η κυριαρχία της αντεπανάστασης. Η κυριαρχία της αντίδρασης που σήμερα εκτείνεται σε όλη την ιστορική γραμμή και στοχεύει σε όλο το ιστορικό βάθος, γιατί αυτός είναι ο ιμπεριαλισμός, και πόσο μάλλον ο ιμπεριαλισμός που ολοκληρώνει μια αντεπανάσταση σαρώνοντας το «παράγωγο προϊόν» του επαναστατικού αγώνα  με τη μορφή μεταρρυθμίσεων που αναγκάστηκε να «παραχωρήσει» στο παρελθόν.

Απέναντι σ’ αυτή τη στρατηγική, τη στρατηγική της γενικευμένης ιστορικής αντίδρασης, δεν υπάρχει για τους λαούς άλλος δρόμος από την πάλη για την ανατροπή της. Δεν υπάρχει δηλαδή άλλος δρόμος από το δρόμο της ταξικής πάλης των εργαζομένων, της πάλης για την απόκρουση της επίθεσης που δέχονται, της πάλης που εφόσον διεξάγεται με συνέπεια είναι η μόνη ικανή να βαθύνει το πολιτικό της περιεχόμενο και να μετατρέψει την «τελευταία γραμμή άμυνας» σε πρώτη γραμμή αντεπίθεσης, σε αφετηρία της δικής τους επίθεσης και της δικής τους νίκης.

Υπάρχουν γυναίκες στα ρωσικά χωριά Με μια ήρεμη αίσθηση της σημασίας των ατόμων Με όμορφη δύναμη σε κίνηση Με βηματισμό, με ένα βλέμμα τους βασίλισσες

Ο τίτλος της ανάρτησης είναι η αυτόματη μετάφραση ενός από τα σχόλια που έχει αναρτηθεί κάτω από  το βίντεο που ακολουθεί.

Η πηγή της ανάρτησης: fadomduck2

Ουκρανίδες υπερασπίζονται με γροθιές την σημαία της ΕΣΣΔ (video)
Δείτε ως το τέλος του βίντεο με τις δύο κοπέλες να υπερασπίζονται με γροθιές την Σοβιετική σημαία (και πιο συγκεκριμένα την «σημαία της νίκης») απέναντι στα φασισταριά…

Συζήτηση για την προσφυγιά, την εκμετάλλευση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Πόντιοι

Για την προσφυγιά, την εκμετάλλευση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πόντιοι αναφέρθηκε μιλώντας στο portal του «902.gr» η Ρούλα Ελευθεριάδου, πρόεδρος του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών.

Αναφέρθηκε στις κατακτήσεις που βίωσαν στη Σοβιετική Ένωση οι Έλληνες Πόντιοι και στο κριτήριο ψήφου για τις ευρωεκλογές του Μάη του 2014.

«έντονος προβληματισμός για την κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο»

«Έντονος προβληματισμός στους κατοίκους για την κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο»

Τι θα έλεγε κανείς διαβάζοντας αυτή τη φράση, και πού θα πήγαινε το μυαλό του; Ποια κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και προβληματίζει έντονα τους κατοίκους;

Μήπως ο οικονομικός μαρασμός των εργαζομένων; Η καθημερινή διακινδύνευση για πολλούς των δυνατοτήτων της επιβίωσής τους; Οι τιναγμένες στον αέρα δομές της δημόσιας υγείας και πρόνοιας;

Θα μπορούσε να μην έχει τέλος η λίστα με τις ανάλογες πιθανές «καταστάσεις που έχουν φτάσει στο απροχώρητο και προβληματίζουν έντονα τους κατοίκους». Όμως ποια είναι αυτή η κατάσταση στην πραγματικότητα;

Σύμφωνα με την μικρή είδηση πριν 2-3 μέρες στο φύλλο της τοπικής εφημερίδας του Πύργου «Πατρίς», η «κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο και προβληματίζει έντονα τους κατοίκους» αφορά το ότι υπάρχουν αδέσποτα ζώα.

Αν αυτό αληθεύει, θα πρότεινα στους «κατοίκους που προβληματίζονται έντονα», να αφήνουν έξω, σε κάποιο σημείο που δεν ενοχλεί, τα αποφάγια τους, τα όλο και λιγότερα βέβαια αφού για τους περισσότερους είναι όλο και λιγότερο και το φαΐ τους.

***

Θα ήταν βέβαια σχετικά μικρό το κακό αν αυτή η ιεράρχηση των «καταστάσεων που έχουν φτάσει στο απροχώρητο» και το είδος του «έντονου προβληματισμού» που ταιριάζει σε τέτοιες ιεραρχήσεις, περιοριζόταν σε θέματα σαν κι αυτό, και δεν ήταν ακριβώς το είδος της ιεράρχησης και του προβληματισμού με το οποίο αντιμετωπίζονται τα κοινωνικά προβλήματα στο σύνολό τους και το οποίο είδος ιεράρχησης και προβληματισμού αναγορεύεται σε «κοινή γνώμη» από τον ενημερωτικό ιδεολογικό «βάλτο» που καθημερινά πασχίζει για τη συντήρηση μιας κοινωνικής κατάστασης που -δυστυχώς όμως- μεταβάλλεται καθημερινά από μόνη της προκαλώντας την δυσφορία και την «πτώση από τα σύννεφα» όσων επιμένουν να τα θέλουν «όπως τα βρήκανε από τους γονείς τους και τους παππούδες τους»: Η συντήρηση των πραγμάτων «όπως τα βρήκαμε», στην πραγματικότητα δεν είναι παρά συντήρηση των όρων και του τρόπου με τον οποίο τα πράγματα αλλάζουν «από μόνα τους», «αυθόρμητα», πέρα από κάθε πρόβλεψη και κάθε σχέδιο που θα αποσκοπούσε στο να ικανοποιούνται οι ανάγκες των ανθρώπων, του λαού, των εργαζομένων, των επόμενων γενεών, της κοινωνίας και της φύσης.

Κι όταν αυτή η αλλαγή εμφανίζεται σαν τερατογένεση με τα κάθε φορά οριστικά της χαρακτηριστικά, τότε η «κοινή γνώμη» που για πολλά χρόνια πάσχιζε να μην αλλάξει τίποτα, να μείνουν όλα όπως είναι, όπως τα βρήκαμε, όπως τα ξέρουμε, απλώς βρίσκεται αντιμέτωπη με τα έργα της.

Όπως τα βρήκαμε, μα δεν υπάρχουν πια…

***

Μια ακόμα μέθοδος που χρησιμοποιεί ο βάλτος της τοπικής ενημέρωσης, που είναι βάλτος και εξαιτίας αυτής της μεθόδου που την χρησιμοποιεί για την εξυπηρέτηση της «συντηρητικής» αποστολής του, είναι η καλλιέργεια της εντύπωσης ότι τα σύνορα του κόσμου συμπίπτουν με τα τοπικά σύνορα της πόλης ή του νομού.

 Το χαρακτηριστικό αυτό, βέβαια, βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με την αυθόρμητη ιδεολογία των μικροϊδιοκτητών που επί γενεές τρέφονται με την αυταπάτη ότι αποτελούν τον «εθνικό κορμό» της χώρας και ότι η θέλησή τους ταυτίζεται με την «εθνική θέληση»: Για τον φτωχό αγρότη και τον μαγαζάτορα τα όρια του κόσμου ταυτίζονται με τα όρια του χωραφιού του ή με την πόρτα του μαγαζιού του. Τι πιο φυσικό, λοιπόν, από το ότι η  «φωνή του», την οποία εκπροσωπούν υποτίθεται τα τοπικά μμε και η τοπική διοίκηση, του επιστρέφει αθροιστικά σαν ηχώ με τη μορφή του κόσμου που τελειώνει στα σύνορα του Πύργου ή έστω της Ηλείας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Η Πελοπόννησος εδώ και χρόνια, πριν ακόμα κι από την «κρίση» – αντίθετα μάλιστα: σαν αποκορύφωση της ίδιας της «ανάπτυξης», δεν διαθέτει σιδηροδρομική σύνδεση. Αυτό βέβαια δεν συνέβη «απότομα». Η διακοπή της λειτουργίας του τρένου, της σιδηροδρομικής συγκοινωνίας με την Πάτρα και την Αθήνα συζητιόταν για καιρό, και από καιρό είχε «ανακοινωθεί» η κατάργηση «μερικών» σιδηροδρομικών σταθμών που αποδείχτηκε βέβαια κατάργηση όλων των σιδηροδρομικών σταθμών. Πώς μπορεί όμως να κατανοηθεί το γεγονός, ότι τη στιγμή που καταργούνταν το τρένο σε όλη τη δυτική Πελοπόννησο, κάποιοι δήμαρχοι και δήμοι του κάμπου, διατύπωναν το αίτημα ο «δικός τους» σταθμός να μην καταργηθεί;

Θα μπορούσε να πει κανείς: «πάλι καλά»! Απέναντι σε τοπικές αρχές που ούτε καν για το «δικό τους» σταθμό δεν ενδιαφέρθηκαν, αποτελεί όαση το γεγονός ότι σε έναν δήμο ή σε ένα χωριό κάποιοι ζήτησαν, έστω, να διατηρηθεί ο σταθμός ο «δικός τους». Έλα όμως που κανείς σταθμός δεν σώζεται όταν καταργείται ολόκληρο το τρένο…  Και έλα όμως, επίσης, που, μια που τα πράγματα πρέπει να μένουν «όπως τα βρήκαμε», δεν είναι και λίγα, και το κυριότερο δεν είναι αμελητέα ποσότητα σαν «κοινή γνώμη» τα συμφέροντα που στο τρένο δεν βλέπουν παρά έναν «ανταγωνιστή», ή που (ουδέν κακόν αμιγές καλού!) για να ζωντανέψουν τη σερμαγιά τους (ίδια ή δανεική) προσβλέπουν   στην «αξιοποίηση» των κτισμάτων που άφησε πίσω του, σαν κουφάρια, η κατάργηση του τρένου…

***

Η «κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο προβληματίζοντας έντονα τους κατοίκους» ήταν μια απλή αφορμή για όλες τις παραπάνω σκέψεις. Όπως αφορμή για τα προηγούμενα και τα επόμενα προσφέρουν δυο ακόμα δείγματα της πάγιας «επικαιρότητας» της περιοχής, δείγματα μιας ακόμα «κατάστασης που έχει φτάσει στο απροχώρητο και προβληματίζει έντονα τους κατοίκους», σε βαθμό μάλιστα που από αυτόν τον «έντονο προβληματισμό» να βγαίνει και το συμπέρασμα ότι «κάτι πρέπει να γίνει»! «Κάτι»! Να γίνει «κάτι» υπό τον όρο ότι όλα τα άλλα θα μείνουν ως έχουν, υπό τον όρο ότι κατά τα άλλα δε θα γίνει τίποτα! Πέραν αυτού κανένας «προβληματισμός» για τον μύλο στον οποίο κουβαλά νερό αυτό το αόριστο «κάτι», για τις συγκεκριμένες και πραγματικές συνθήκες που υποθάλπει με την δήθεν αοριστία του.  Και πέρα από αυτό το δήθεν αόριστο «κάτι», ουδέν…

…Διαβάζουμε λοιπόν στο σάιτ της τοπικής εφημερίδας «Η Πρωινή», την δυσάρεστη είδηση για τον τραυματισμό ενός 25χρονου στη διάρκεια συμπλοκής μεταξύ Ρομά σε γειτονιά του Πύργου. Οι κάτοικοι στην γειτονιά που συνέβη το επεισόδιο είναι λέει ανάστατοι και ανέφεραν πως «δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση» καθώς είναι «συχνά φαινόμενα» οι εντάσεις και οι διαπληκτισμοί μεταξύ Ρομά, όπως αυτή η συμπλοκή που σύμφωνα με πληροφορίες έγινε «μεταξύ δύο αδερφών που έμεναν σε κοντινά σπίτια στην περιοχή του Επαρχείου, για οικογενειακές διαφορές»…

…Διαβάζουμε την ίδια μέρα στο ίδιο σάιτ και το ρεπορτάζ «με θέμα την επαιτεία από ανήλικους τσιγγάνους στα φανάρια της Φιλοθέης» και με τίτλο: «Κάτι πρέπει να γίνει».

*

Δεν υπάρχει εδώ η παραμικρή πρόθεση αμφισβήτησης των γεγονότων όπως περιγράφονται στην είδηση για τη συμπλοκή και τον τραυματισμό του 25χρονου και στο ρεπορτάζ για την επαιτεία των τσιγγανόπουλων (ακόμα κι αν στο δεύτερο παραλείπονται όσα θα μπορούσαν να αφορούν τις περιπτώσεις που ορισμένα από τα περιγραφόμενα προκαλούνται και από «επιδείξεις ανωτερότητας» -για να εκφραστούμε «κομψά»- από «καθωσπρέπει πολίτες» απέναντι στα παιδάκια που ζητιανεύουν). Θα παραμείνουμε λοιπόν «αυστηρά» στις δυο φράσεις που «συνδέουν» τα δυο ρεπορτάζ:

«Δεν πάει άλλο η κατάσταση» (είπαμε: «στο απροχώρητο!!!) και: «Κάτι πρέπει να γίνει»…

Αν τα τοπικά μμε και η «κοινή γνώμη» που τους ταιριάζει και της ταιριάζουν δεν αντιμετώπιζαν (και δεν προασπίζονταν) την «κατάσταση» σαν βάλτο από τον οποίο πού και πού πετάγεται το τέρας του Λόχνες, τρώει μερικούς ανθρώπους και ύστερα ξαναβυθίζεται στον πάτο του βάλτου και ξανακοιμάται, τότε η «κατάσταση» για την οποία θα μιλούσαν, η οποία «δεν πάει άλλο», η οποία «έχει φτάσει στο απροχώρητο», δεν θα περιοριζόταν στα ενοχλητικά γεγονότα που «όντως» συμβαίνουν. Κι αυτό το «κάτι» που «πρέπει να γίνει» δεν θα συνέπιπτε με την «αφελή» ερώτηση που τελικά προσδιορίζει την «αοριστία» του: «Πόσο, τελικά, δύσκολο είναι για την Αστυνομία να απομακρύνει σε σταθερή βάση, τους ρομά από τα φανάρια;»

Η «κατάσταση» δεν θα άρχιζε από τα «γεγονότα», από τα αποτελέσματα, αλλά από τα αίτια, τα οποία συγκαλύπτονται και διατηρούνται άθικτα πίσω από αυτού του είδους  το «απροχώρητο» και, επομένως, αυτού του είδους το «κάτι», για να παραγάγουν τα ίδια και χειρότερα αποτελέσματα στο μέλλον.  Άλλωστε και τα σημερινά γεγονότα δεν είναι παρά αποτελέσματα των αιτιών του χθες, που και χθες συγκαλύπτονταν με το χθεσινό «απροχώρητο» και το χθεσινό του «κάτι», που «έπρεπε να  γίνει» και, πραγματικά, «έγινε».

Το λιγότερο για το οποίο θα μπορούσαν να αναρωτηθούν σχετικά με την «κατάσταση» όσοι θεωρούν ότι «έχει φτάσει στο απροχώρητο», ότι «δεν πάει άλλο», είναι οι κοινωνικές συνέπειες του απλού γεγονότος ότι εδώ και καιρό έχει γίνει «θεσμός» η καθυστέρηση στην καταβολή των προνοιακών, πολυτεκνικών κλπ επιδομάτων και του απλού γεγονότος ότι ακόμα κι αν πρόκειται για καθυστέρηση «λίγων» μόνο ημερών και «λίγων» μόνο εβδομάδων, οι άνθρωποι πρέπει ακόμα και τις «λίγες» αυτές μέρες ή εβδομάδες να τραφούν.

Το «κάτι παραπάνω» που, με τη σειρά του, αφορά την «κατάσταση που δεν πάει άλλο», έχει να κάνει με την κοινωνική, οικονομική και μορφωτική καθήλωση μεγάλου μέρους των Ρομά στο κατώτερο δυνατό επίπεδο στο οποίο είναι δυνατό να καθηλωθεί ένας πληθυσμός, κι αυτό με αποκλειστική και διαχρονική ευθύνη της λεγόμενης «πολιτείας».

Αν προχθές δυο οικογένειες μαχαιρώθηκαν γιατί είχαν οικογενειακές διαφορές, ο λόγος για τον οποίο οι οικογένειες (και όχι μόνο των Ρομά) μπορεί να φτάνουν να μαχαιρώνονται όταν έχουν οικογενειακές διαφορές, σχετίζεται απόλυτα με το μορφωτικό κενό που δεν παύουν να το αυξάνουν (όχι μόνο για τους Ρομά) οι ταξικοί φραγμοί και το ταξικό περιεχόμενο στην παιδεία (ταξικοί φραγμοί και περιεχόμενο που στην περίπτωση των Ρομά αποκτούν και φυλετικά χαρακτηριστικά), όπως το αυξάνει κι η τηλεοπτική και ψηφιακή μαζική κουλτούρα της βίας, της τσόντας, της πρέζας και της «προστασίας».

Αν προχθές ένας οδηγός ενοχλήθηκε από τα παιδάκια που ζητιανεύουν στα φανάρια και από την «ανάρμοστη» συμπεριφορά τους, ο λόγος είναι ότι τα παιδάκια αυτά δεν έχουν άλλον τρόπο να τραφούνε… Ο λόγος είναι ότι -σε συνθήκες όπου ακόμα και οι παραδοσιακοί τρόποι βιοπορισμού των Τσιγγάνων έχουν εξαλειφθεί όπως έχει εξαλειφθεί σχεδόν κάθε παραδοσιακός τρόπος που «βρήκαμε από τους γονείς μας» είτε είμαστε γύφτοι είτε είμαστε μπαλαμοί- ο μοναδικός υπαρκτός στην πραγματικότητα τρόπος βιοπορισμού της κοινωνίας, δηλαδή η εργασία, δεν είναι αποστερημένος μόνο για τους Τσιγγάνους αλλά για 1,5 εκατομμύριο ανέργους – και ακόμα κι αν «αύριο» η εργασία γινόταν αυτονόητη συνθήκη ζωής και βιοπορισμού για όλους θα έπαιρνε χρόνο τουλάχιστον μιας γενιάς για να προσαρμοστούν (μέσα από την ίδια την εμπειρία της ζωής τους όπως και μέσα από τη παιδεία) σε αυτή την αποκατεστημένη κοινωνική συνθήκη όλοι, και όχι μόνο οι Ρομά… Ο λόγος είναι ότι σε συνθήκες όπου μέσα σε αυτήν την κοινωνία ο καθένας είναι πεταμένος στην όποια «μοίρα» του που βρέθηκε γεννημένος μαζί της, η κοινωνική και οικονομική καθήλωση, το φάσμα της εξαθλίωσης, δεν αφορά μόνο τους Ρομά αλλά τον οποιοδήποτε κλείνει για πάντα το μαγαζί του, χάνει άγνωστο για πόσο καιρό τη δουλειά του, ή του τυχαίνει κάτι το αναπάντεχο ακόμα κι αν έχει το μαγαζί του και τη δουλειά του…  Ο λόγος είναι ότι το αστικό κράτος, το οποίο διαχειρίζεται τις κοινωνικές υποθέσεις, δε δίνει δεκάρα για κανενός την ανθρώπινη ζωή, είτε είναι η ζωή του «λαϊκού» είτε είναι η ζωή του Τσιγγάνου, είτε είναι η ζωή του μετανάστη και του πρόσφυγα – έχοντας του καθενός τη ζωή είτε για υλικό κατανάλωσης στη μηχανή της κερδοφορίας των μονοπωλητών της κοινωνικής παραγωγικής δραστηριότητας είτε για υλικό ανακύκλωσης στον κάδο απορριμμάτων της  κοινωνικής εξαθλίωσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένας οδηγός  ενοχλήθηκε από τα παιδάκια που ζητιανεύουν στα φανάρια και από την «ανάρμοστη» συμπεριφορά τους.

Όμως αυτή η κατάσταση όχι απλώς «πάει κι άλλο», όχι απλώς δεν υπάρχει «απροχώρητο», αλλά θα «προχωρήσει» και θα «πάει» μέχρι εκεί που πολλοί δεν μπορούν ούτε να φανταστούν, αν ο λαός, οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι, οι προλετάριοι και οι μικροπαραγωγοί, η νεολαία κι οι γυναίκες δεν γυρίσουν την πλάτη σε αυτά, τα ανύπαρκτα πια, που «βρήκαμε από τους παππούδες μας» και δεν ενώσουν τις δυνάμεις τους για να κυριαρχήσουν οι ίδιοι στα μέσα της κοινωνικής τους δραστηριότητας και στον κοινωνικό της καρπό.

*

Έγραφα πριν 5 μέρες σε άλλη ιστοσελίδα: Οι ανασφαλείς γυρεύουν ασφάλεια. Οι ανασφάλιστοι γυρεύουν ασφάλιση. Πιο εύκολο όμως το να κραυγάζουν οι ανασφαλείς ζητώντας ασφάλεια και αστυνομία, παρά να ξεσηκωθούν οι ανασφάλιστοι ζητώντας ασφάλιση και υγειονομία (για να χρησιμοποιήσω τη λέξη με εμφανώς διαφορετική έννοια από την εκχυδαϊσμένη του καθημερινού λόγου: έλεγχοι για μύγες στη σαλάτα, απαγόρευση του καπνίσματος κλπ κλπ).

Η «εμφανώς διαφορετική έννοια» έχει να κάνει με την εγκαθίδρυση εκείνων των κοινωνικών – οικονομικών σχέσεων, που θα έχουν σαν αποτέλεσμα υγιείς -και όχι αρρωστημένες σε κάθε τους κύτταρο, όπως οι σημερινές- σχέσεις ανάμεσα στα άτομα, ανάμεσα στα άτομα και τον ανθρώπινο πολιτισμό, ανάμεσα στον ανθρώπινο πολιτισμό και τη φύση.

Ο ενοχλημένος οδηγός και ο προβληματισμένος τοπικός τύπος, εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην αστυνομία (υποθέτω και στη «δικαιοσύνη»), που σαν εκπρόσωποι του ίδιου κράτους που είναι υπαίτιο για τις πληγές της κοινωνίας, καλούνται στο τέλος της μαθηματικής σχέσης ανάμεσα στο αίτιο και το αποτέλεσμα, να «κόψουν» τα μέλη του σώματος που έχουν πια ματώσει από αυτές τις πληγές.

Δεν ξέρω πόσοι ακριβώς είναι οι αστυνομικοί που εργάζονται στην Αστυνομική Διεύθυνση Ηλείας. Ας πούμε, ενδεικτικά, ότι είναι «300». Ξέρω όμως ότι πριν δυο-τρία χρόνια (και αποκλείεται η κατάσταση να είναι καλύτερη σήμερα) η «καλλικρατική» νομαρχία Ηλείας διέθετε συνολικά τρεις (3) κοινωνικούς λειτουργούς.

Δεν αμφιβάλλω ότι τα πράγματα τα «βρήκαμε έτσι από τους παππούδες μας». Απλά, αν τα πράγματα και οι αριθμοί αντιστρέφονταν και η Ηλεία διέθετε όχι 3 αλλά 300 κοινωνικούς λειτουργούς, οι οποίοι με τη σειρά τους διέθεταν τις αρμοδιότητες, τα μέσα και τις εξουσίες που κατ’ αναλογία διαθέτει σήμερα η αστυνομία, τότε (έστω και με μια δόση υπερβολής) θα ήταν ουσιαστικά  αρκετοί για όλη την Ηλεία 3 αστυνομικοί ακόμα κι αν διέθεταν τις ουσιαστικά ανύπαρκτες αρμοδιότητες, μέσα και εξουσίες που διαθέτουν σήμερα οι κοινωνικοί λειτουργοί.

Όμως κάτι τέτοιο απαιτεί, και το απαιτεί επειγόντως, την αντιστροφή όλης της κοινωνικής πραγματικότητας, όλης της κοινωνικής «αριθμητικής».

Ώστε τα τσιγγανόπουλα που ενόχλησαν τον οδηγό στα φανάρια, να μπορέσουν να γνωρίσουν και έξω από τις φυλακές ανηλίκων τι είναι η εργασία, και τι άλλο μπορεί να είναι ο καρπός της εργασίας, η αμοιβή της, εκτός από μια μέρα ελευθερίας για κάθε δυο μέρες φυλάκισης.

Η μέτοικος

Μια γυναίκα που τη έλεγαν Αννα Νιτ και που στο τέλος του πολέμου, με την είσοδο των Πολωνών στην επαρχία της, τράβηξε με πολλούς ομότυχούς της κατά τα δυτικά κι απόμεινε στο χωριουδάκι Λόσεν, εξακολουθούσε να νιώθει εκεί, ύστερα από τρία χρόνια, το ίδιο άσχημα όπως την πρώτη μέρα του ερχομού της. Ο χωρικός Μπόιτλερ, που αναγκαστικά τη στέγασε, την παράχωσε με τα δυο παιδιά της σε μια αποθήκη πίσω από την κουζίνα. Επειδή ο πόλεμος, η Κατοχή και η αβεβαιότητα τον είχαν κάνει πιο φτωχό και τον είχαν γεμίσει πίκρα, συνόδεψε τις τρεις φέτες ψωμί που έδωσε στους ξένους το πρώτο βράδυ αντί για προσφάγι με φράσεις όπως: «Εσείς μας λείπατε τώρα» και: «όπου δεν μπορούν να χορτάσουν τέσσερις, μπορούν να λιμάξουν εφτά», και «πολύ θα ‘θελα να ‘ξερα, πόσον καιρό έχετε σκοπό να μείνετε;»

Το πόσο θα μένανε δεν το ήξερε η Νιτ. Ο άντρας της είχε σκοτωθεί στον πόλεμο, να τραβήξει για κάπου πάρα πέρα δεν μπορούσε, τούτο το μέρος της είχανε παραχωρήσει για να μείνει. Υστερα από λίγο καιρό τα παιδιά πήγανε στο σχολείο στο Λόσεν. Εκείνη αναλάβαινε κάθε λογής βοηθητική δουλειά για να εξασφαλίσει τα απολύτως αναγκαία. Ομως ο Μπόιτλερ και οι τρεις χωριάτισσές του, γυναίκα, μάνα, νύφη – ο γιος του είχε σκοτωθεί στον πόλεμο – ούτε μια γωνίτσα του τζακιού δεν της χαλαλίζανε, πόσο μάλλον το τσουκάλι. Η κυρία Νιτ ερχόταν από τη δουλειά κάθε μέρα όλο και πιο κουρασμένη και πιο θλιμμένη, λαχταρώντας λίγη σπιτική κι ανθρώπινη ζεστασιά. Και μόλις έβαζε στο στόμα της δυο κουταλιές σούπα, την ξαποστέλνανε άγρια στην αποθήκη. Ηταν κρύα και σκοτεινή η αποθήκη και τα παιδιά της Νιτ μαζεύονταν εκεί μέσα όσο γινόταν πιο αργά, ίσα – ίσα για να καταπιούνε τη σούπα τους. Αν γυροφέρνανε στην κουζίνα, τα αποπαίρνανε. Ετσι δεν είχαν καμιά άλλη παρηγοριά και καταφύγιο εκτός από το σκύλο της αυλής. Αυτός τα είχε αντιληφθεί με την όσφρησή του χώνοντας τη μουσούδα του μέσα από μια σχισμή, είχε πιάσει γρήγορα φιλία με τους γείτονες που ήταν πίσω από τον τοίχο, τους χαιρετούσε κάθε βράδυ γουργουρίζοντας και σιγογαβγίζοντας. Ετσι που η μουσούδα του πίσω από τη σχισμάδα, ήταν το μοναδικό πράγμα στην αυλή που ανταπόδιδε την καλοσύνη στα παιδιά.

Στο χωριό εξακολουθούσαν να λένε τους ξένους «πρόσφυγες», αντί για «μέτοικους» όπως αναφέρονταν στους νόμους, παρόλο που οι περισσότεροι είχαν πάρει καθένας το χωράφι του στον αναδασμό, ακριβώς όπως οι φτωχοί κάτοικοι του χωριού, παρόλο που τους έδιναν γεωργικά μηχανήματα από το Σταθμό Δανεισμού Μηχανημάτων και παρόλο που ο καινούριος δάσκαλος είχε δεχτεί με εξαίρετο τρόπο τα παιδιά τους, τα παιδιά της Νιτ και των υπόλοιπων ξένων, γιατί ο δάσκαλος φερόταν σαν καλός πατέρας περισσότερο σ’ αυτούς, που τον χρειάζονταν περισσότερο.

Ετσι περάσανε καλοκαίρια και χειμώνες κι εποχές της σποράς κι εποχές της σοδειάς. Η γης ξεχνούσε τον πόλεμο. Ηταν τώρα καλύτερα από ποτέ άλλοτε μοιρασμένη και με τη βοήθεια του αγροτικού σύμβουλου του Σταθμού Δανεισμού Μηχανημάτων οργωνόταν και λιπαινόταν πιο γρήγορα και πιο συστηματικά. Οι πόροι της διαστέλλονταν από ευχαρίστηση μέσα σε τέτοια ειρήνη και ρουφούσε αυτήν την ειρήνη σαν το νερό της βροχής και την ανταπόδινε με τους καρπούς της.

Ομως τη Νιτ τίποτα δεν την έκανε να πάρει την επάνω βόλτα. Εδώ είχε φθάσει βέβαια εξαντλημένη, ωστόσο νέα κι εύρωστη. Ομως γρήγορα μαράθηκε ολότελα, το πρόσωπό της είχε γίνει σουβλερό, τα μάτια της δε λάμπανε παρά μονάχα από κάποια ανάμνηση. Για τη δουλειά της δεν πληρωνόταν πια με ψίχουλα κι ελεημοσύνες, αλλά σύμφωνα με το προκαθορισμένο μισθολόγιο. Είχε αγοράσει παπούτσια στα παιδιά και για τον εαυτό της μια ποδιά κι εσώρουχα. Διαπίστωνε σιγά – σιγά ότι ο άλφα ή ο βήτα νόμος την προστάτευε, όμως σε κανένα νόμο δεν γινόταν λόγος για την ευτυχία της. Η κάμαρά της ήταν τόσο αποπνικτική, τόσο άδεια από χαρά! Και χωρίς χαρά δεν μπορεί κανείς να ζήσει. Κάπου – κάπου μπορούσε κι αυτή και πήγαινε στην αίθουσα του πανδοχείου για κάποια συγκέντρωση ή κάποια προβολή ταινίας. Ακουγε και κοίταζε προσεχτικά τα πάντα, όμως πολύ πριν τελειώσει η μάζωξη, εκείνη σκεφτότανε: Αμέσως μετά πρέπει να ξαναγυρίσω στην τρύπα μου. Οι μέτοικοι κάθονταν πάντοτε, σαν να ήταν τιμωρημένοι, σε χωριστούς πάγκους, μακριά από τους ντόπιους χωρικούς. Κι έτσι όπως καθόταν, σαν κωφάλαλη κάτω από το βάρος της βαρυθυμιάς της, η Νιτ ένιωθε ξένη ακόμα κι ανάμεσα στους δικούς της ανθρώπους.

Λίγο πριν από τη συγκομιδή έγινε μια συγκέντρωση των χωρικών. Ηρθε ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου από την πόλη να δει αν όλα πήγαιναν καλά. Συζητήθηκαν σοβαρά ζητήματα που αφορούσαν ολόκληρη τη Δημοκρατία. Οι πλούσιοι χωρικοί κάθονταν χώρια, μαζεμένοι σ’ ένα σωρό, παρακολουθούσαν προσεχτικά ό,τι λεγόταν, συνεννοούνταν μεταξύ τους με τα μάτια, χωρίς να ανταλλάξουν ούτε λέξη.

Ηξεραν ότι επικρεμόνταν από πάνω τους μια επιτροπή που είχε σκοπό να κανονίσει αλλιώς απ’ ό,τι ως τώρα τις «απαιτήσεις»: όχι πια σύμφωνα με τον αριθμό των εκταρίων, αλλά σύμφωνα με την απόδοση αυτών των εκταρίων, σύμφωνα με τις ανάγκες του ιδιοκτήτη για βοήθεια, σύμφωνα με το πόσα άλογα, ανθρώπους, μηχανήματα είχε ο καθένας στη διάθεσή του.

Για μερικούς νόμους ήταν φρόνιμο να υποκρίνεσαι ενθουσιασμό, να τους ενστερνίζεσαι και να τους ανατρέπεις ύστερα, έτσι που να αποδείχνονται ανεφάρμοστοι. Για άλλους νόμους το φρόνιμο ήταν να ζαρώνει κανείς σαν ποντικάκι και να κάνει τη δουλειά του περνώντας μουλωχτά από κάποια χαραμαδίτσα. Ο καινούριος νόμος φαινόταν να είναι ένας από τους δεύτερους. Δεν υπήρχε ακόμα στα χαρτιά, δεν βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη, όμως βρισκόταν κιόλας μέσα στη γεμάτη καπνό ατμόσφαιρα του πανδοχείου. Οι μεν τον περίμεναν δύσπιστοι, οι άλλοι ευχαριστημένοι κι ανακουφισμένοι.

Ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου ήταν γιος ενός εργάτη γης, είχε προσωπική πείρα από φυλακή και απελευθέρωση. Ηξερε ποιο ήταν το καθήκον ενός επικεφαλής επαρχιακού συμβουλίου: Να συμβουλεύει το λαό της επαρχίας του. Η συζήτηση ήρθε σε σοβαρά ζητήματα που αφορούσαν καθαρά το χωριό.

Προτού να καταπιαστεί με τη συγκομιδή ο Σταθμός Αγροτικών Μηχανημάτων, έπρεπε να μπει τάξη στο χωριό. Τι θα ωφελούσαν τα καλά, καινούρια τρακτέρ σε μια νεομοιρασμένη γη, αν αυτός ο σωρός από κουτοπόνηρους και πανούργους χωριάτες εκεί πίσω δεν συγκινιότανε καθόλου από τις νέες μέθοδες; Πώς θα μπορούσε κανείς να προστατέψει την ειρήνη αν δεν προστάτευε τη σοδειά; Και πώς να φέρει τη σοδειά στο χωριό, αν πρώτα δεν έφερνε την ειρήνη στο χωριό; Οποιος είχε θέση με τιμές και αξιώματα, ανέκαθεν προερχόταν απ’ αυτό το σινάφι εκεί πίσω. Ο δήμαρχος – απ’ αυτό το σινάφι, ο ίδιος στον καιρό του Χίτλερ, ο ίδιος και στον καιρό της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ο γαμπρός του – ανέκαθεν με τιμές και αξιώματα σε κάθε λογής προεδρείο. Τώρα ήταν πρόεδρος της «Ενωσης Αμοιβαίας Βοήθειας Χωρικών». Ενας τέτοιος άνθρωπος αυτό το προεδριλίκι το εννοούσε με το δικό του τρόπο: Να δίνει βοήθεια πρώτα – πρώτα στους χωρικούς της δικής του φάρας.

Ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου και οι εκπρόσωποι του Κόμματος και των συνδικάτων άκουγαν υπομονετικά τα όσα λέγονταν. Είχαν γραμμένες πάνω σ’ ένα κομμάτι χαρτί όλες τις μηχανορραφίες και τις πανουργίες και τις παλιανθρωπίες, λόγου χάρη τις κατηγορίες ενάντια στο δάσκαλο, ενώ ήξεραν πολύ καλά πως ήταν εντάξει. Στην αρχή, πριν από το λόγο, βούιζε η συνέλευση των χωρικών σαν μελίσσι. Υστερα ο λόγος του επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου τους έκανε να στέκονται σαν δεμάτια. Χωριστές μικροομάδες ανθρώπων, συνταιριασμένες σύμφωνα με τις γνώμες τους, με τις φυσιογνωμίες τους.

Καθισμένη άκρη – άκρη στον πάγκο των μέτοικων, η κυρία Νιτ άκουγε προσεχτικά όλα όσα λέγονταν. Εδώ καθόταν μόνο και μόνο για να μην κάθεται στην άθλια τρύπα της. Δεν καταλάβαινε τίποτα από Κόμμα και συνδικάτο. Ηξερε μονάχα πως αυτά τα πράγματα το έβριζαν οι άνθρωποι όπου δούλευε, τόσο χοντρά όσο έβριζαν και την ίδια. Μερικές φορές πήγαινε στο σπίτι του δήμαρχου για να βοηθήσει στο στάβλο και στις δουλειές του νοικοκυριού. Ποτέ δεν της επέτρεπε να πάρει για τα παιδιά της κάτι απ’ όσα περίσσευαν στο τραπέζι του. Την χλεύαζε. Εκείνη δεν αμυνόταν, σκεφτόταν: Ετσι είναι φτιαγμένη η ζωή. Τώρα άκουγε με μεγάλη έκπληξη πώς κατσαδιάζανε εδώ μέσα τον ένα πλούσιο χωρικό ύστερα από τον άλλον, σαν να είχαν το δικαίωμα να τους φέρονται όπως αυτοί φέρονταν σ’ εκείνην. Μάλιστα ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου καθαίρεσε το δήμαρχο που ως τότε η Νιτ τον θεωρούσε απρόσβλητο κι απρόσιτο μέσα στο ωραίο του σπίτι.

Το σουβλερό της πρόσωπο ζωντάνεψε, τα μάτια της λάμψανε στη σκέψη πως ίσως δεν ήταν αλήθεια αυτά που της λέγανε τα αφεντικά και οι σπιτονοικοκυραίοι της. Ισως αυτή η Δημοκρατία να ήταν κάτι καλό. Ισως οι καινούριοι νόμοι να μην ήταν κακοί. Ισως ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου να ήταν τίμιος.

Ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου ενθάρρυνε τώρα τη μάζωξη, μια και βρισκόταν στο Λόσεν, να του πούνε ελεύθερα όλα τους τα προβλήματα. Μάλιστα γύρισε το κεφάλι του και κατά τον πάγκο όπου κάθονταν οι μέτοικοι. Και μάλιστα τους ρώτησε, αν κατοικούσαν όλοι στα σπίτια, όπου ο νόμος τους είχε δώσει το δικαίωμα να μένουν.

Σ’ αυτή την ερώτηση όλοι οι ντόπιοι χωρικοί κοίταξαν αυστηρά τους πρόσφυγες, σαν να ήθελαν να τους προειδοποιήσουν να μην τολμήσουν να κάνουν παράπονα. Εκείνοι έκαναν «ναι» με το κεφάλι, γιατί καταλάβαιναν ξεκάθαρα πως ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου θα έφευγε, αλλά οι χωρικοί θα έμεναν κι αν κάποιος έκανε παράπονα, θα έκλαιγε ύστερα πικρά.

Απόλυτη σιωπή επικράτησε την αίθουσα και ο έπαρχος είδε ότι οι πανούργοι, που τους είχε κατσαδιάσει πρωτύτερα, έδειχναν ευχαριστημένοι και χαμογελούσαν με αυταρέσκεια. Τότε ζήτησε επίμονα απάντηση στο ερώτημά του και τα κεφάλια γύρισαν για μια φορά ακόμα κατά τον πάγκο.

Η Νιτ όμως σκέφτηκε ότι για κείνην τα πράγματα δεν μπορούσαν πια να γίνουν χειρότερα από ό,τι ήταν. Θα μπορούσε, λοιπόν, να δοκιμάσει να δει αν αυτή η ελευθερία άξιζε τίποτα.

Ξαφνικά σηκώθηκε επάνω, πράγμα που ξάφνιασε όλους, γιατί από πάντα ήταν αμίλητη. Είπε: «Σαν ήρθα εδώ, με παραχώσανε με τα παιδιά μου σε μια βρωμερή τρύπα και έζησα εκεί μέσα όπως σε χοιροστάσιο κι ακόμα ζω όπως σε χοιροστάσιο καν άλλα δεν έχω να πω». Τα παλικάρια του χωριού την κοίταζαν καλά – καλά και σκέφτονταν: Δε δείχνει καθόλου άσχημη, δεν το είχαμε προσέξει ως τώρα.

Ο χωρικός Μπόιτλερ και οι τρεις γυναίκες του σπιτιού την κάρφωσαν με βλέμματα όλο λύσσα. Ο επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου έγραψε: Κυρία Νιτ. Μένει στου χωρικού Μπόιτλερ.

Δεν περίμενε τίποτα ευχάριστο τη Νιτ, καθώς γύρισε το βράδυ στο σπίτι. Ο Μπόιτλερ ξεφύτρωσε μπροστά της προτού να καλοανοίξει την πόρτα της και της έσυρε μανιασμένος όσα σέρνει η σκούπα. Να την χτυπήσουν δεν τόλμησαν. Ούτε που την ένοιαζε καθόλου τη Νιτ για τις βρισιές. Ενιωθε ανακουφισμένη γιατί μπόρεσε να βγάλει από την καρδιά της όσα την πνίγανε. Για βοήθεια όμως δεν το πολυπίστευε πως θα της δινόταν. Είχε πια χάσει ολότελα τη δύναμη να φαντάζεται μια αλλαγή στη ζωή της.

Το άλλο πρωί, ενώ εκείνη ήταν στη δουλειά, ήρθε στο σπίτι του Μπόιτλερ ένας απεσταλμένος του επικεφαλής του επαρχιακού συμβουλίου. Βρίσκοντας τις συνθήκες ζωής της Νιτ έτσι όπως τις είχε περιγράψει εκείνη, όρισε αμέσως νέο κατάλυμα γι’ αυτήν. Ετσι που η Νιτ με τα παιδιά της πέρασαν την επόμενη νύχτα κιόλας στο σπίτι του χωρικού Ντόναρτ. Σ’ ένα μικρό, πολύ καλό δωμάτιο με παράθυρα. Οχι δηλαδή πως ο Ντόναρτ ήταν κανένας άγγελος! Είχε χαρεί, βέβαια, που είχαν κατσαδιάσει τον Μπόιτλερ, όμως μονάχα επειδή τους Ντόναρτ τους χώριζε από τους Μπόιτλερ έχθρα από πολύ παλιά. Τώρα, που υποχρεώθηκε να πάρει εκείνος στο σπίτι του τους ξένους, ήταν καταφουρκισμένος, ιδίως που τον ανάγκασαν να μετακομίσει μια ντουλάπα στην κουζίνα. Ο Ντόναρτ ήταν ιδιότροπος άνθρωπος, όχι όμως έτσι στριμμένος σαν τον Μπόιτλερ. Η γυναίκα του αγαπούσε τα παιδιά. Τα δυο παλικαράκια του Ντόναρτ δούλευαν μαζί του στο χωράφι. Τρώγανε πάντοτε όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι με τους καινούριους ένοικους του σπιτιού και γρήγορα εξοικειοθήκανε μεταξύ τους. Οταν ένα από τα παιδιά της Νιτ άρπαξε βήχα, η κυρία Ντόναρτ του έφτιαξε από μόνη της ένα κατάπλασμα, για το στήθος. Και συχνά μπούκωνε και τα δυο παιδιά με κάποια λιχουδιά.

Αρχισε η συγκομιδή. Ο καιρός ήταν βροχερός. Ο Ντόναρτ, που ανήκε στους φτωχούς χωρικούς και είχε κλείσει συμβόλαιο με το Σταθμό Μηχανημάτων, περίμενε ανυπόμονα το τρακτέρ. Γιατί φέτος όλα είχαν ωριμάσει νωρίς. Οι πλούσιοι χωρικοί, που είχαν δικά τους τρακτέρ και δεν έκλεισαν συμβόλαια, έβριζαν, κορόιδευαν και προφητεύανε κακά. Θριαμβολογούσανε όταν το διάλειμμα ανάμεσα στο θέρισμα της βρώμης και του κριθαριού ήταν συντομότερο από το κανονικό ή όταν ένα «ρωσικό τρακτέρ» δεν έπαιρνε εμπρός και δεν μπορούσε να βρεθεί στα γρήγορα κάποιο ανταλλακτικό, ή όταν το μηχάνημα για το δέσιμο των δεματιών, που το είχανε ελέγξει στο εργαστήρι, σταμάταγε να δουλεύει στο τρίτο χωράφι κιόλας. Αυτοί εύχονταν να παρουσιάζονται κάθε λογής αναποδιές και εμπόδια.

Το χωράφι όπου σταμάτησε να δουλεύει το μηχάνημα για το δέσιμο των δεματιών, ανήκε στον Ντόναρτ. Εκείνος βλαστήμαγε και χτυπιόταν. Στο σπίτι είπε πως τώρα το μετάνιωσε που δεν άκουσε τη συμβουλή των έμπειρων χωρικών. Η Νιτ, που και στην καινούρια της διαμονή δεν ήταν πολύ ομιλητική, ξαφνικά πήρε φόρα: «Οι καλές συμβουλές που σας δίνουνε, σίγουρα καλές δεν είναι. Αυτοί τις καλές συμβουλές τις έχουνε κατά το συμφέρον. Και τον καιρό δεν μπορεί κανένας να τον κανονίσει. Και μια μηχανή όλο και κάποιο ελάττωμα μπορεί να παρουσιάσει». Ολόκληρο το χωριό, και προπαντός οι συμπατριώτες της, ξαφνιάστηκαν βλέποντάς την ξαφνικά να βοηθάει τόσο πολύ τους Ντόναρτ στο χωράφι. Το βράδυ την ρώτησαν: «Τι σ’ έπιασε; Εσύ πάντοτε έλεγες ότι ποτέ σου δεν θα νιώσεις εδώ σαν στο σπίτι σου. Γιατί σκοτώνεσαι τώρα στη δουλειά σαν να’ σαι στο δικό σου σπιτικό;». Η Νιτ αποκρίθηκε: «Γιατί έτσι νιώθω». Οι άνθρωποι ρωτήσανε: «Μα, για ποιο λόγο;». Η Νιτ αποκρίθηκε: «Γιατί μου φέρθηκαν δίκαια».

Βοήθησε και στο αλώνισμα. Κι όταν τέλειωσε η δουλειά στα χωράφια, βοήθαγε εδώ κι εκεί στο νοικοκυριό. Καμιά φορά τραγούδαγε κιόλας την ώρα της δουλειάς της. Οι γιοι της οικογένειας την κρυφοκοίταζαν και σκέφτονταν: Η ξένη γυναίκα είναι μια χαρά να την βλέπει κανείς. Δεν ντρεπόταν πια η Νιτ να περνάει από τους δρόμους του χωριού. Μονάχα που απόφευγε ν’ απαντηθεί με τον Μπόιτλερ. Τα παιδιά ξεγλιστρούσαν καμιά φορά μέχρι την αυλή του, μονάχα για να ξαναϊδούν εκεί το σκύλο.

(Από το Ιστορίες Ειρήνης)

Βιογραφικό Της Αννας Ζέγκερς

 

Η Αννα Ζέγκερς (1900 – 1983) γεννήθηκε στο Μάιντς της Γερμανίας με το όνομα Νίτι Ρόιλινγκ. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο ιστορία της Τέχνης, Φιλολογία και Ιστορία. Το 1924 έλαβε το διδακτορικό φιλοσοφίας από το πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Την ίδια χρονιά δημοσιεύει το πρώτο της διήγημα. Το 1925 παντρεύεται τον Ούγγρο φιλόσοφο και οικονομολόγο Λάζλο Ραντβάνι. Το 1928 της απονέμεται το βραβείο «Κλάιστ» για το μυθιστόρημά της «Η επανάσταση των ψαράδων της Σάντα Μπάρμπαρα». Μετά τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, το 1933 μεταναστεύει οικογενειακώς στη Γαλλία. Το 1941 φεύγουν για τη Μαρτινίκα και λίγο αργότερα για τη Νέα Υόρκη, όπου δε γίνονται δεκτοί από το FBI και καταλήγουν στο Μεξικό, όπου και εγκαθίστανται. Το 1943 γράφει το «Τράνζιτο», που αναφέρεται στην αναμονή των φυγάδων αντιπάλων του ναζισμού στη Μασσαλία για μια βίζα. Το 1947 επιστρέφει στην Ανατολική Γερμανία. Γίνεται μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης και το 1951 τιμάται με το βραβείο «Μπίχνερ». Το 1952 γίνεται πρόεδρος της Ενωσης Συγγραφέων Ανατολικής Γερμανίας μέχρι το 1978, οπότε γίνεται επίτιμος πρόεδρος. Αλλα έργα της: «Ο δρόμος του Φεβρουαρίου», «Εβδομος Σταυρός», «Οι γάμοι της Αϊτής», «Η δύναμη των αδυνάτων». Εγραψε επίσης πολλά δοκίμια και νουβέλες. Το σημερινό διήγημα είναι από το βιβλίο της «Ιστορίες του χτες και του σήμερα» (1986 εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»).

το δίηγημα και το βιογραφικό από το ριζοσπάστη

η εικονογράφηση από το GDR design