Από: ΣΤάΣΗ στο Χαλάνδρι
Με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στο 7ο και 10ο δημοτικό σχολείο της πόλης (για λεπτομέρειες μπορείτε να δείτε εδώ, εδώ, κι εδώ) και την εκδηλωμένη άρνηση μερίδας των γονέων να δεχτούν τσιγγανόπουλα στο σχολείο συνειδητοποιήσαμε ότι αν και όλοι έχουν μιλήσει για το θέμα κανείς δεν ξέρει οι ίδιοι οι τσιγγάνοι πως βλέπουν την εμπειρία του σχολείου.
Ψάχνοντας ένα γονιό με παιδιά στο 4ο δημοτικό, που αυτή την στιγμή το πρόγραμμα ένταξης τρέχει ομαλά για πάνω από 20 παιδιά Ρομά, βρήκαμε τον Ν. Κατσαρή. Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί την απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη του
Νίκο είσαι γονιός, κάτοικος του καταυλισμού των τσιγγάνων στο νομισματοκοπείο. Πόσα παιδιά έχεις;
Δύο. Ένα αγόρι και ένα κορίτσι.
Πόσων χρονών είναι;
Το αγόρι 10 χρονών και το κορίτσι 7.
Πηγαίνουν και τα δύο σχολείο;
Ναι, βέβαια. Από πέρυσι.
Σε ποιο σχολείο πηγαίνουν;
Και τα δύο πηγαίνουν στο 4ο δημοτικό σχολείο πίσω από την εκκλησία της Μαρμαριώτισσας. Η κόρη μου στην πρώτη δημοτικού και ο γιος στην τρίτη.
Το κλίμα στο σχολείο πώς είναι αυτή την στιγμή;
Μια χαρά. Με μία λέξη, φιλήσυχο.
Τα παιδιά έχουν κάποιο πρόβλημα σε σχέση με τα άλλα; Το γεγονός ότι μένουν στον καταυλισμό έχει δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα;
Από ό,τι μου έχουν πει και τα παιδιά, κανένα απολύτως.
Τα παιδιά ξεκίνησαν το σχολείο σε τμήμα ένταξης ή πήγαν κανονικά σε τάξεις;
Όχι δεν κάνανε σε κοινές τάξεις με άλλα παιδιά. Το μάθημα γίνονταν ξεχωριστά σε άλλες αίθουσες.
Το υπόλοιπο πρόγραμμα του σχολείου είναι κοινό για όλα τα παιδιά;
Ναι, βέβαια. Τόσο στην έναρξη του σχολείου όσο και στα διαλείμματα, όλα τα παιδιά είναι μαζί.
Τα παιδιά σου προσαρμόστηκαν εύκολα στη σχολική ζωή;
Ναι, εύκολα . Από τον πρώτο μήνα όλα ήταν εντάξει.
Τα παιδιά συνεχίζουν; Τους αρέσει;
Ναι, πάρα πολύ. Ειδικά ο μεγάλος ο Γιάννης, αν για κάποιο λόγο δεν πάει, δεν του αρέσει να κάθεται σπίτι. Από τις 6:30 το πρωί έχει ξυπνήσει και όλο λέει: άντε να ετοιμαστούμε να πάμε σχολείο, να φύγουμε…
Άρα μιλάμε για κάτι που τα παιδιά δεν το βλέπουν σαν αγγαρεία.
Όχι, όχι, καθόλου αγγαρεία. Αφού και στο σπίτι όταν γυρίζουν και πρέπει να τα διαβάσω, αυτά έρχονται σε μένα και μου λένε να διαβάσουμε. Να σας πω ένα παράδειγμα με τον Γιάννη που το καλοκαίρι μου είχε βγάλει το λάδι. Τους είχε πει η δασκάλα στο σχολείο όποια λέξη δεν γνώριζετε να πηγαίνετε να ρωτάτε τους γονείς σας και κάθε 5 λεπτά ερχόταν ο Γιάννης: εδώ τι λέει μπαμπά, αυτή η λέξη τι είναι;
Με τους υπόλοιπους γονείς είχες ποτέ κάποιο πρόβλημα;
Όχι, δεν είχα, αλλά δεν έχω συζητήσεις με κανέναν, δεν έχω ασχοληθεί κιόλας με κάποιον. Δεν έχω δει κάτι που να πρέπει να ασχοληθώ: δεν με έχουνε πειράξει, δεν τους έχω πειράξει. Μια καλημέρα το πρωί, την λέμε.
Η εικόνα που έχω από το σχολείο το πρωί που λίγο πριν από το χτύπημα του κουδουνιού όλα τα παιδιά είναι στο προαύλιο είναι ότι δεν ξεχωρίζουν τα παιδιά του καταυλισμού από τα «δικά μας». Φαίνεται λοιπόν ότι το σχολείο κάνει «μαθητές» όσους γράφονται σε αυτό. Είναι έτσι;
Ναι έτσι ακριβώς.
Τα παιδιά σου έχουν καλή σχολική επίδοση; Γιατί συνήθως μαθητές με αυτά τα χαρακτηριστικά που περιγράφεις είναι καλοί μαθητές;
Ναι ειδικά ο Γιάννης. Ο Γιάννης έχει πολύ καλή σχολική επίδοση. Στην τάξη ένταξης που βρισκόταν έγραψε πολύ καλά στις εξετάσεις , από τους καλύτερους στην Ελλάδα.
Έχω δουλέψει και εγώ σε τέτοια τμήματα και ο καλύτερος μαθητής μου είχε γράψει 95.
Ο Γιάννης πήρε 97. Όταν μου το είπε ο διευθυντής, έμεινα. Μου είπε, κοίτα, μην αφήσεις το παιδί έτσι. Δεν σκοπεύω να τον αφήσω έτσι.
Άρα τα παιδιά θα συνεχίσουνε. Δεν πρόκειται να σταματήσουν ο σχολείο.
Ναι, ναι, θα συνεχίσουνε. Ειδικά για το Γιάννη μίλησα και με το διευθυντή του σχολείου, τις προηγούμενες ημέρες και τον ρώτησα αν μπορεί να μιλήσει με το δάσκαλο που τους κάνει αγγλικά για να μου πει αν θα ήταν καλό να τον πάω σε φροντιστήριο. Δηλαδή, αν μπορεί το παιδί, για να μην τον στείλω τσάμπα… Μου είπε για φέτος να του κάνουμε πιο εντατικά και από του χρόνου να πάει στο φροντιστήριο. Τον ρώτησα και για Ισπανικά αλλά μου είπε να προχωρήσουμε στα Ελληνικά και στα Αγγλικά και βλέπουμε και για Ισπανικά.
Ο Γιάννης είναι Τρίτη δημοτικού και δέκα χρονών…
Ναι δεν φταίει το παιδί . Εγώ άργησα να τον πάω.
Αυτό γιατί συμβαίνει; Γιατί υπάρχουν αυτές οι αργοπορίες πιστεύεις;
Με τον Γιάννη όταν ήταν 6 χρονών πίστευα ότι το παιχνίδι ήταν χαμένο. Δεν μπορούσαμε ούτε 1-2-3 να πούμε. Είπα να τον αφήσω ένα χρόνο πίσω.
Αν για κάποιο λόγο σταματούσαν το σχολείο θα ήταν κάτι άσχημο για τα παιδιά σου;
Θα ήταν πολύ άσχημο για το υπόλοιπο της ζωής τους. Τι θέλω να πω: αν δεν ξέρεις να διαβάζεις και να γράφεις, να συμπεριφέρεσαι και να μιλάς, χάνεις το δίκιο σου. Αν είσαι αγράμματος και αμόρφωτος και σου πει κάποιος κάτι, το πιθανότερο είναι να αντιδράσεις βίαια, θα κάνεις επίθεση και θα χάσεις όλο το δίκιο σου. Αν ξέρεις γράμματα και έχει ανοίξει το μυαλό σου όμως, θα τον πάρεις με το γέλιο σου και θα τον βάλεις στην θέση του. Αν έχεις, ας πούμε, τελειώσει το γυμνάσιο τα πράγματα είναι αλλιώς.
Είπες προηγουμένως ότι ο γιος σου θέλεις να μάθει Αγγλικά; Για ποιο λόγο;
Κοίτα από ότι βλέπω τα πάντα στα Αγγλικά είναι. Αλλά τώρα πώς να στο πω. Να το παράπονο το δικό μου είναι ότι εγώ δεν ξέρω Αγγλικά. Από μικρός ήθελα να μάθω. Τέλος πάντων, ό,τι και να συζητάμε τα πάντα είναι στα Αγγλικά. Αυτή τη στιγμή το παιδί πρέπει να ξέρει ελληνικά –όχι μόνο στην προφορά αλλά και να γράφει Ελληνικά, να ξέρει δηλαδή και ορθογραφία– αλλά σε 10 χρόνια ό,τι και να κάνεις θα πρέπει να γνωρίζει και Αγγλικά. Ας πούμε, το παιδί δεν θα ήθελα να ακολουθήσει την δουλειά του παλιατζή που δεν θα του χρειάζονται τα Αγγλικά. Αλλά αν δω ότι τα παιδιά μου στο γυμνάσιο ξέρουν αγγλικά και ισπανικά και ότι μπορούν να προχωρήσουν, τότε είναι πιο εύκολο να τελειώσουν το λύκειο και να φτιάχνουν ας πούμε μακέτες σε υπολογιστές , να ασχοληθούν με το «αρτ ντεσιν»
Εννοείς Art & Design;
Ναι, ακριβώς. Πιστεύω ότι είναι μία δουλειά με καλά λεφτά. Δηλαδή, γιατί να μην πάει σε ένα τεχνικό λύκειο να πάρει μία ειδίκευση από εκεί; Δηλαδή, πόσο θα συνεχιστεί αυτό το είμαι τσιγγάνος άρα πάω στη λαϊκή και το μόνο που γνωρίζω είναι εμπόριο;
Αυτή η δουλειά –το εμπόριο– τραβάει πια;
Το εμπόριο έχει πεθάνει. Όχι μόνο για τους τσιγγάνους, για όλους , αυτό το πράγμα είναι αλυσίδα ξέρεις.
Να ρε ρωτήσω κάτι; Γιατί πιστεύεις ότι κάποιοι δεν θέλουν τσιγγανόπουλα στα σχολεία των παιδιών τους;
Γιατί δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι τσιγγάνοι. Ας έρθουν εδώ να μιλήσουνε μαζί μας, μία, δύο, δέκα μέρες και θα διαπιστώσουν ότι και εμείς άνθρωποι είμαστε. Απλά υπάρχει μία ταμπέλα σε εμάς: τσιγγάνος ίσον κακός. Έχουμε και κακούς, δεν είμαστε όλοι άγιοι. Υπάρχει όμως αυτό το στερεότυπο. Να σου πω κάτι. Είπες πριν ότι στο σχολείο βλέπεις όλα τα παιδιά ίδια. Τα παιδιά είναι ίδια. Οι μεγάλοι τα διαχωρίζουν: μην κάνεις παρέα μαζί του είναι τσιγγάνος, είναι γυφτάκι.
Στα παιδιά σου από τότε που πήγαν σχολείο, στη συμπεριφορά τους, στον λόγο τους, στις συνήθειές τους, στο παιχνίδι τους έχει δει κάποια διαφορά;
Στα δικά μου μικρή, γιατί έτσι ήτανε από το σπίτι τους. Στα άλλα όμως παιδιά του καταυλισμού που πηγαίνουν στο σχολείο έχω δει πολύ μεγάλες διαφορές. Όλα τα παιδιά εδώ ήταν αγρίμια. Τους μίλαγες και …επίθεση. Πέρυσι που είχα την κλούβα και έπαιρνα 10-15 πιτσιρίκια και τα πήγαινα στο σχολείο άκουγα ευχαριστώ. Τέτοια λέξη ποτέ δεν την είχα ακούσει από πιτσιρίκι εδώ μέσα. Δηλαδή, τους 2-3 πρώτους μήνες άρχισαν να αλλάζουνε. Μου λένε ευχαριστώ. Το ευχαριστώ δεν γνωρίζανε τι ήτανε. Δεν ξέρανε πότε πρέπει να πούνε ευχαριστώ.
Μας λέγανε οι δάσκαλοι στο σχολείο ότι πέρυσι που έκλεισε το σχολείο για διακοπές των Χριστουγέννων, όλα τα παιδιά χαίρονταν εκτός από κάποια που έκλαιγαν . Έτσι έγινε;
Ναι, έτσι ήταν. Εφτά παιδιά μαθητές του καταυλισμού έκλαιγαν, με το δικό μου πρώτο.
Υπάρχει μία ομάδα γονέων σε ένα από τα δύο σχολεία της γειτονιάς μας που δεν θέλουν τα τσιγγανάκια στο σχολείο των παιδιών τους. Αν αντί για εμάς τους δύο, είχες απέναντί σου δύο γονείς από αυτούς, τι θα τους έλεγες;
Θα τους έλεγα ότι όπως λέει η θρησκεία, όλα τα παιδιά είναι παιδιά του θεού. Τα δικά του παιδιά δεν είναι φτιαγμένα από άλλα υλικά και τα δικά μου σκουπίδια. Πρακτικά δεν μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα ποιος σου δίνει το δικαίωμα να κόψεις το δικαίωμα στη μόρφωση στο δικό μου παιδί. Με ποιο δικαίωμα; Ποιος είσαι; Ο Θεός είσαι; Και αυτό παιδί είναι και το δικό σου παιδί είναι, όσο δικαίωμα στη γνώση έχει το ένα άλλο,τόσο έχει και το άλλο. Σε τελική ανάλυση, αν τα παιδιά δε μορφωθούν, αν δεν υπάρξει κοινωνική ένταξη, το πρόβλημα που υπάρχει –ο διαχωρισμός των φυλών– θα διαιωνίζεται και απλά θα γίνεται πιο μεγάλο. Αυτό θα πρέπει να λυθεί μέσα από την παιδεία.
Μόνο μέσα από την παιδεία;
Από εκεί θα πρέπει να ξεκινήσεις. Όταν το παιδί θα μάθει να μιλάει, να φέρεται, να σέβεται τον άλλο και να αντιληφθεί τι γίνεται γύρω του.
Αρκετοί πιστεύουν ότι αν εμποδίσουν τα τσιγγανόπουλα να πάνε σχολείο, τότε θα φύγει και ο καταυλισμός από το Νομισματοκοπείο.
Δεν έχει καμία σχέση τα ένα με το άλλο. Το ένα θέμα είναι νομικό, το άλλο δεν είναι. Φύγει, δεν φύγει ο καταυλισμός αυτά τα παιδιά δεν πρέπει να μάθουν γράμματα; Ο καταυλισμός βρέθηκε στο παρά πέντε να γκρεμιστεί πριν από δύο μήνες. Τα παιδιά έχουν αρχίσει να πηγαίνουν σχολείο πριν από ένα χρόνο. Δεν βάλαμε τα παιδιά στο σχολείο για να μην φύγει ο καταυλισμός
Η λίστα εμβολίων δεν είναι πλήρης όμως
Είναι. Έχει έρθει και η Αγία Σοφία στον καταυλισμό. Τα εμβόλια έχουν γίνει.
Ας πάμε λοιπόν ένα χρόνο και κάτι πίσω. Όταν ξεκίναγαν να πάνε στο σχολείο. Δεν συνιστούσε αυτό μία μεγάλη δύσκολη αλλαγή για αυτά; Δεν ισχύει ο ίδιος ισχυρισμός για αυτά που θα τα υποδέχονταν στο σχολείο; Δεν υπήρχαν διαρροές παιδιών;
Όχι, για άλλη μια φορά και για όσο αφορά τα δικά μου λέω όχι. Ούτε διαρροές είχαμε εκτός από 2-3 που αφορούσαν παιδιά που σύμφωνα και με τους δασκάλους δεν μπορούσαν να ενταχθούν στη ζωή του σχολείου.
Τι θα ήθελε ο Νίκος ως γονιός να αλλάξει στο σχολείο των παιδιών του. Πώς θα μπορούσε να γίνει καλύτερο;
Τίποτα, να μην αλλάξει τίποτα. Δεν έχω βρει κάτι που να δημιουργεί πρόβλημα. Να το αφήσουν όπως είναι.
Το παράδειγμα των δικών σου παιδιών έχει δράσει ευεργετικά σε άλλες οικογένειες που μπορεί να μην ήθελαν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο αλλά κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες να σκέφτονται να το κάνουν;
Ναι, από πέρυσι το καλοκαίρι και άλλα παιδιά ζήταγαν να πάνε στο σχολείο.
Θα μπορούσε να υπάρξει μία εκπαιδευτική βοήθεια και μέσα στον καταυλισμό;
Αυτό που θα είχε νόημα είναι να μπορούν να γίνουν μαθήματα για τους μεγάλους του καταυλισμού, προκειμένου να μπορούν να διαβάζουν αλλά και μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας.
Νίκο σε ευχαριστούμε για τον χρόνο σου
Και εγώ ευχαριστώ
σημ του stasi.gr
O πρόεδρος του συλλόγου των τσιγγάνων Σ.Καλαμιώτης μας είπε για το θέμα του σχολείου
Θα μπορούσαν να πω πολλά πράγματα για τα τα δύο τελευταία έτη, εγώ πήγαινα τα παιδιά στο σχολείο και ήμουνα περισσότερες ώρες μαζί τους. να γνωρίζετε το εξής: κάναμε ενάμιση μήνα, το Σεπτέμβριο, μάθημα στην παράγκα μου, με εκπαιδευτικό που έφερε το υπουργείο. Ακούω ότι υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να βοηθήσουνε. Δεν σας κρύβω ότι και οι μεγάλοι, σε ηλικία, του καταυλισμού θέλησαν βοήθεια. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον να μπορέσει να γίνει κάτι και για αυτούς εδώ
Τέλος, θα ήθελα κάτι άλλο να πώ για τα παιδάκια, τα 24, που πρέπει να πάνε στο σχολείο και δεν έχουν ξεκινήσει. Και δύο και τρεις φορές την ημέρα με ρωτάνε το ίδιο πράγμα: κύριε Στέλιο πότε θα πάμε σχολείο; Το περιμένουνε.
ιππόκαμπος 