Η δική τους και η δική μας πλευρά

Αυτοί που 30 χρόνια τώρα αιματοκυλούν τους λαούς, αυτοί που από τον 1^ο «πόλεμο του Κόλπου» υποδαυλίζουν πολέμους και επιβάλλουν το «δίκαιο» των βομβαρδιστικών και των κανονιοφόρων τους, αυτοί που με τόνους βομβών διαμέλισαν τη Γιουγκοσλαβία για ν’ αλλάξουν τα σύνορα στα Βαλκάνια και την Ευρώπη, αυτοί που επί 20 χρόνια βομβάρδιζαν αμάχους στο Αφγανιστάν, αυτοί που πέρασαν το λαό του Ιράκ από τη φωτιά και το σίδερο, αυτοί που κατέστρεψαν τη Λιβύη, αυτοί που ευθύνονται για τις εκατόμβες των θυμάτων στη Συρία, αυτοί που οργάνωσαν το αιματηρό πραξικόπημα στην Ουκρανία κι έφτασαν να καίνε ζωντανούς τους ανθρώπους στην Οδησσό, τώρα αυτοπαινεύονται ότι είναι στη «σωστή πλευρά της ιστορίας».

Τη δική τους «πλευρά της ιστορίας» την έχουν γράψει όλες αυτές τις δεκαετίες που ανεμπόδιστα ισοπεδώνουν και καταστρέφουν κράτη, χώρες και λαούς έχοντας μετατρέψει ολόκληρο τον πλανήτη Γη σε πεδίο βολής, σε κατοικία τρομοκρατημένων ανθρώπων, τις θάλασσες σε υγρό τάφο δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από τα εκατομμύρια των ξεριζωμένων που τρέχουν από τόπο σε τόπο με μια τσάντα στο χέρι για να γλυτώσουν από τους πολέμους τους και την οικονομική καταλήστευση των χωρών τους.

Τη δική τους πλευρά της ιστορίας την γράφουν όλες αυτές τις δεκαετίες που ποδοπατούν τους λαούς των χωρών τους, που συνθλίβουν τους εργαζόμενους στη μέγγενη της καπιταλιστικής τους ανάπτυξης και των καπιταλιστικών τους κρίσεων, που οδηγούν όλο και μεγαλύτερες μάζες λαού στα όρια και κάτω από τα όρια της φτώχειας, της πείνας, της παγωνιάς, για να ξεχειλίζουν με εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ευρώ, λίρες, δολάρια τα ταμεία των δικών τους «ολιγαρχών».

Τώρα που, όπως όλα δείχνουν, η εποχή που μοίραζαν μόνοι τους τον κόσμο τελείωσε, τώρα που η εποχή των αιματοβαμμένων ιμπεριαλιστικών τους περιπάτων πέρασε ανεπιστρεπτί, τώρα που η εποχή αυτή δίνει τη θέση της σε μια εποχή σύγκρουσης ιμπεριαλιστικών στρατοπέδων, τώρα που οι «ολιγάρχες» των «άλλων» διεκδικούν τα «δικά τους» μερίδια στη μοιρασιά των οικοπέδων, τώρα τούτοι εδώ κάνουν λόγο για τη δική τους «πλευρά της ιστορίας» και μας προστάζουν να ταχτούμε  κι εμείς με το μέρος τους.

Μας προστάζουν και μας καλούν να θυσιάσουμε τις ζωές μας και τα όνειρά μας, τις  ζωές και τα όνειρα των παιδιών μας, μας καλούν να επιστρατεύσουμε το παρόν και το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας και των αγέννητων ακόμα  παιδιών στο μεγάλο τους «όραμα» της επικράτησης των δικών τους «ολιγαρχών» ενάντια  στους «ολιγάρχες» των άλλων, μας προστάζουν και μας καλούν να στρατευτούμε με το μέρος τους και με τη δική τους «πλευρά της ιστορίας» στους νέους «ολιγαρχικούς» πολέμους που σχεδιάζουν και υλοποιούν για να πνίξουν την εργαζόμενη ανθρωπότητα, για να τροφοδοτούν με τη ζωή της και με το θάνατό της τις μηχανές της κερδοφορίας τους.

Την δική τους «πλευρά της ιστορίας» την ξέρουμε κι από την «ειρήνη» τους. Δεν περιμένουμε τον πόλεμό τους για να τη μάθουμε.

Η δική μας πλευρά της ιστορίας είναι αντιμέτωπη με τη δική τους πλευρά, είναι αντιμέτωπη με τους πολέμους των «ολιγαρχών», αντιμέτωπη με τους ιμπεριαλιστικούς τους πολέμους, αντιμέτωπη με την εξουσία των μονοπωλίων, συμμαχικών ή εμπόλεμων, αντιμέτωπη με τον Προκρούστη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

στη μνήμη των γονιών μου

Σαν σήμερα πέρυσι, στις 20-2-2020, έφυγε από κοντά μας ο πατέρας μου Κώστας Μαραγκουδάκης και σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα, στις 9-6-2020, η μάνα μου Κούλα Μαραγκουδάκη το γένος Αγησίλαου Παπέλη.

Στη μνήμη τους παραθέτω λίγα μικρά αποσπάσματα από τις σύντομες ημερολογιακές σημειώσεις του Κώστα Μαραγκουδάκη στο Παρθένι Λέρου όπου ήταν εξόριστος μεταξύ 1967-1971.

Τα τραγούδια ανάμεσα στις παραγράφους, αφιερωμένα στη μνήμη της μάνας μου, είναι αυτά που τη θυμάμαι να τραγουδάει η ίδια μες στις φροντίδες του σπιτιού εκείνα τα χρόνια.

***

Παρασκευή 3-10-1969

Αριστούργημα: Άκουσα 8½ – 9½ μ.μ. στο «Αναγνωστικό μας θέατρο» τον «ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ» του Αισχύλου. Προμηθέας ο Μιχάλης Σεπετίδης. Τους άλλους ρόλους: Γιάννης Μπανιάς, Λευτέρης Χαλβατζής, Γιάννης Ξυνοτρούλιας. Ο Γιάννης Ξυνοτρούλιας έκανε και την εισαγωγή. Πρώτη φορά μπόρεσα να κρατήσω τόσο στενή επαφή απ’ την πρώτη ως την τελευταία λέξη με την αρχαία τραγωδία. Τι δύναμη, τι επικαιρότητα, τι αψηφισιά μαρτυρίων για το καλό του ανθρώπου. Μέχρι που σκέφτηκα να πάρω το βιβλίο και να το προσφέρω δώρο στον πρόεδρο της «εξ εφετών επιτροπής» κρίσεως των εκτοπισμένων.

Τετάρτη 21-1-1970

Τα «γενέθλιά μου». 45 χρονώ. Απ’ αυτά τα 9 στις φυλακές, τα στρατόπεδα και τις εξορίες (περίπου 5 στις φυλακές, ένα στο Μακρόνησο φαντάρος, τρία στην εξορία, κυρίως στα στρατόπεδα!)

Πέμπτη 5-2-1970

Πέρασα απ’ την «εκ δικαστών επιτροπή»

[Ε]: Πόσα παιδιά έχετε;

[Κ]: Δύο.

[Ε]: Πόσω χρονώ;

[Κ]: Ένας 8χρονος κι ένας 5χρονος.

[Ε]: Έχετε να μας πήτε τίποτα;

[Κ]: Έχω τόση συσσωρευμένη καταπίεση που δεν με φτάνουν πολλές ώρες. Τα πλαίσια της εργασίας σας δεν μου δίνουν τέτοια δυνατότητα.

[Ε]: Πήτε ό,τι νομίζετε.

[Κ]: Κύριοι εφέται, εκφράζω τη λύπη, την διαμαρτυρία και την έντονη αγανάκτησή μου για την επί μία τριετία συνεχιζόμενη άδικη και παράνομη κράτηση εμού και των συγκρατουμένων μου, στο στενώτερο σύρμα με το οποίο τύλιξε η δικτατορία τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, για μόνη της αντίθεσή μας στο δικτατορικό καθεστώς. Εντούτοις γνωρίζετε ότι όλος ο λαός αν και βρίσκεται στο ευρύτερο συρματόπλεγμα της Ελλάδας αντιτίθεται επίσης στη δικτατορία σαν λαός που αγαπά τη λευτεριά του. Θέλω τώρα ν’ αναφερθώ με αδρές πινελιές στη ζωή μου με μιά σύντομη αναδρομή. Κύριοι, κάνοντας την αναδρομή αυτή καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρέπει νάμαι υπερήφανος για την όλη πορεία μου αφότου άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο, ακόμα κρίνοντας τη ζωή μου με τα γενικά κριτήρια που χρησιμοποιεί η κοινωνία μας. Οι γονείς μου με βοήθησαν πολύ σ’ αυτό με το παράδειγμα και το ενδιαφέρον τους, ο πατέρας μου υπήρξε καθηγητής της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και η μητέρα μου επί 35 χρόνια δασκάλα. Μορφώθηκα, πήρα το πτυχίο μου, εργάστηκα έντονα στον λογιστικό κλάδο, έφτιαξα οικογένεια, παιδιά σπίτι, υπάρχουν όμως δυό τομείς για τους οποίους αισθάνομαι ιδιαίτερη υπερηφάνεια. Πρόκειται για δυό τομείς που μόνο θυσίες απαιτούν: για τη συμμετοχή μου στην Εθνική Αντίσταση και την επί μία 9ετία συνεπή συνδικαλιστική δραστηριότητά μου. Στην Εθνική Αντίσταση είχα την τιμή να πάρω μέρος από 16 χρονώ. Στο Συνδικαλιστικό κίνημα οι συνάδελφοί μου με ανέδειξαν στην διοίκηση της Ένωσης Λογιστών Πρωτευούσης και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Λογιστών, υπερασπίστηκα τα συμφέροντά τους με συνέπεια και εντιμότητα και μαζί τους συνέβαλα στην κοινωνική πρόοδο με την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης του κλάδου μου και με την, για πρώτη φορά, εξομοίωση σε συλλογική σύμβαση των μισθών ανδρών και γυναικών. Την εκλογή μου στην ηγεσία της Λογιστικής οικογένειας επεκύρωσε επανειλημμένα η υπογραφή και τα συγχαρητήρια συναδέλφων σας, ποτέ δε δεν επεζήτησα να λύσω ατομικά ζητήματα στο σωματείο μου εργαζόμενος συνεχώς επαγγελματικά το πρωί ως διαχειριστής επιχειρήσεως ΕΠΕ με 40 εργαζόμενους και το απόγευμα στο περιοδικό «μόδα» του συγκροτήματος Λαμπράκη.

Η εκτίμηση των συναδέλφων μου και του περίγυρού μου οδήγησε στο να περιληφθώ δυο φορές στον κατάλογο υποψηφίων βουλευτών της ΕΔΑ στη Β΄ περιφέρεια Αθηνών.

Κύριοι, αναρωτιέμαι: αν μπορεί ν’ απορριφθή το ελάχιστο από μιά τέτοια ζωή! Και καταλήγω πως πρέπει να υπάρχει πραγματική διαστροφή για να γράφουν τα έντυπα της δικτατορίας κατά καιρούς ότι εδώ κρατούνται «εγκληματίες».

*

Κύριοι εφέται

Τα βάσανα των κομμουνιστών και των προοδευτικών ανθρώπων δεν τα μετρούν. Στους περιβόητους «γύρους» 1^ο, 2^ο, 3^ο, δεν υπολογίζουν την δικτατορία της 4^ης Αυγούστου με τις διώξεις, το ρετσινόλαδο, τον πάγο και την παράδοση με Πρωτόκολλο στους Γερμανούς για εκτέλεση των Ελλήνων κομμουνιστών! Το σημειώνω αυτό γιατί δεν μετρούν ούτε τα σημερινά βάσανά μας επί μία 3ετία, των οποίων, εκτός από μας, αψευδείς μάρτυρες είναι αι σύζυγοι και τα μικρά μας τέκνα που φτάνουν και έξω από την πόρτα σας για να ζητήσουν την απελευθέρωσή μας.

Αν δεν είχαμε τέτοιο απόθεμα κοινωνικότητας δεν ξέρω τι μίσος θα έβραζε μέσα μας. Κι όμως ενδιαφέρει αυτό την κοινωνία και τους αντιπάλους μας ακόμα, γιατί κάποτε θα βγούμε απ’ εδώ αν δεν μας εξοντώση η δικτατορία.

Τώρα το μόνο που μπορούμε να ρωτήσουμε τους διώκτες μας είναι: Δεν κορέσατε το μίσος σας εναντίον των θυμάτων σας και των οικογενειών τους, θυμάτων σας κι αυτών;

Κύριοι σας ζητώ να εναντιωθείτε σ’ αυτή την τακτική. Να κάνετε το χρέος σας σαν πατριωτών και δικαστικών λειτουργών. Και κάτι ακόμα. Ο 2^ος παγκόσμιος πόλεμος κληροδότησε με τη Νυρεμβέργη διεθνή νομολογία για την έννοια στρατόπεδο συγκέντρωσης: Δεν ευθύνονται γι’ αυτά δύο μόνο κατηγορίες ανθρώπων: Εκείνοι που κρατούνται σ’ αυτά κι εκείνοι που ζητούν την κατάργησή τους. Έλαχε σ’ εμάς ο πρώτος ρόλος. Σας παρακαλώ, μαζί με τον Ελληνικό λαό και τη Διεθνή κοινή γνώμη να προστεθείτε κι εσείς, τα μέλη της εκ δικαστών επιτροπής στην άλλη αυτή κατηγορία. Τέλειωσα.

[Ε]: Κύριε Μαραγκουδάκη έχετε εδώ μιά καταδίκη 1,5 χρόνου με Γ΄ ψήφισμα.

[Κ]: Κύριοι, παραμερίσατε αυτόν τον χαλκευμένο φάκελλο, που δεν είναι δυνατό να γίνη στα χέρια σας πιο αποτελεσματικός απ’ ό,τι έγινε στην δευτεροβάθμια επιτροπή Ασφαλείας που με απέλυσε όταν επεχειρήθη η εκτόπισή μου το 1959 λόγω υποψηφιότητάς μου ως δημοτικού συμβούλου. Άλλωστε δεν κρατούμεθα λόγω ποινών αλλά λόγω αντιθέσεως στη δικτατορία. Εν πάσει όμως περιπτώσει ο 1,5 αυτός χρόνος αποφασίστηκε για να καλύψη απλώς την επί 1,5 χρόνο υποδικία μου! Άλλωστε έχω και προηγούμενη καταδίκη 4 ετών για παράβαση τύπου που ήδη παρεγράφη (Ν. 2058).

[Ε]: Τι παράβαση τύπου; Δελτίο πληροφοριών των Ραδιοφωνικών Σταθμών;

[Κ]: Δεν έχω δεχθεί την κατηγορία αυτή, αλλά βάσει αυτής δικάστηκα. Αλλά ασφαλώς ο φάκελλος δεν θα αναφέρει ότι παρά το αντιδημοκρατικό κλίμα της περιόδου 1954-1967 δηλ. επί 13 χρόνια και παρά την κοινωνική μου δραστηριότητα δεν έχω καμμιά δίωξη.

Κύριοι ζητώ να τερματίσετε το εις βάρος μου και εις βάρος της οικογένειάς μου βασανιστήριο της εκτόπισής μου, να συμβάλετε στη διάλυση των στρατοπέδων με τις αποφάσεις σας.

Παρασκευή 10-4-1970

Σήμερα πήρα το μακάβριο χαρτί για τον 4^ο χρόνο εκτόπισης.

***

Το τελευταίο τραγούδι δεν το ξέρω από τη μάνα μου. Είναι όμως εκείνης της ίδιας χρονιάς (1970), σαν βγαλμένο μέσα από τα συναισθήματά της.

μακρόνησος: τραγούδι σε στίχους άγνωστου εξόριστου

Είχα ξαναβάλει στο μπλογκ κάποιες εκδοχές του ίδιου τραγουδιού, αλλά αυτή η καινούργια ηχογράφηση είναι μάλλον η καλύτερη ως τώρα…

https://soundcloud.com/marasagis/06-03a

Το ποίημα του ανώνυμου εξόριστου παρατίθεται στο άλμπουμ «Μακρόνησος» του Γιώργου Φαρσακίδη (1η έκδοση το 1964 – σελ. 43 4η έκδοση «σκυτάλη»), από όπου (έργο του Φαρσακίδη) και το μακρονησιώτικο «τοπίο» της εικόνας.

Για τη μουσική είμαι ο υπεύθυνος…

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ (ανώνυμου)

Τ’ άχαρο σχήμα σου χαράζεται παντού
Μπλάβα σημάδια αχνά στα σώματά μας
Πληγές ματώνουνε στα σωθικά μας
Μα στις καρδιές μας το γαλάζιο του ουρανού

Έρχονται οι μπόρες κι οι βοριάδες ως περνούν
Αντίσταση δε βρίσκουν στην ορμή τους
Δέντρο, πουλί ή κλαρί – τη δύναμή τους
Τα μπράτσα και τα στήθια μας τη σταματούν

Ντρέπεται ο ήλιος ως διαβαίνει απ’ το νησί
Τόσο σκυφτούς ανθρώπους ν’ αντικρίζει
Ντρέπεται για τους δήμιους μα δακρύζει
Κάποια χαράδρα όταν φωτίζει ή μια κορφή

Εκεί ψηλά σαν κάστρα υψώνονται στο φως
Κορμιά που δεν λυγούν στην καταιγίδα
Οι δήμιοι εδώ ας χάσουν κάθε ελπίδα
Είναι χαράκωμα που δεν πατά ο εχθρός

Μονάχα ο θάνατος θα βγάλει από τ’ αμπρί
Εμάς της λευτεριάς τους μονομάχους
Ροδίζει στης Μακρόνησος τους βράχους
Τ’ ανθρώπου η νίκη φωτοστεφάνωτη λαμπρή

Παρουσίαση βιβλίου Κώστα Μαραγκουδάκη

Ο Άγιος Πατέρας

Καθώς διανύουμε τη μεγάλη εβδομάδα, είπα να βάλω μια ιστορία θρησκοληψίας, χριστεμπορίου και θεομπαιξίας, παρμένη από τα Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, γραμμένα από τον Φωτάκο (Φώτιο Χρυσανθόπουλο), σελ. 267-274, Τόμος ΙΙ, Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις. Ο συγγραφέας των απομνημονευμάτων αυτών υπήρξε υπασπιστής του Θ. Κολοκοτρώνη σε όλη τη διάρκεια της επανάστασης του ’21. Η αφήγηση που ακολουθεί, είναι φανερό και από το σύνολο των απομνημονευμάτων, ότι δεν χαρακτηρίζει το σύνολο του κλήρου, είναι ωστόσο διδακτική, αφού δείχνει πώς, όσο μεγαλύτερη είναι η εκμετάλλευση των θρησκευτικών προλήψεων του λαού τόσο περισσότερο αδιαμφισβήτητη είναι και η «αγιοσύνη» των εκμεταλλευτών της.  Κι επίσης έως πού είναι ικανή να φτάσει αυτού του είδους η εκμετάλλευση και αγιοσύνη, αν και εν προκειμένω η ανοδική της πορεία διακόπηκε βίαια μόνο και μόνο χάρη στην αδιαφορία των «απίστων» για την τιμωρία του θεού των χριστιανών, αφού ο δικός τους θεός όχι μόνο θα τους προστάτευε από αυτήν, αλλά και θα τους αντάμοιβε με αχνιστές πιατέλες πιλάφι ατζέμ… Και αν όχι στην άλλη ζωή, σίγουρα πάντως σε αυτήν εδώ, όπως φαίνεται από την κατάληξη της αφήγησης. Στην αντιγραφή τηρήθηκε η ορθογραφία και σύνταξη του πρωτότυπου, πλην της μετατροπής σε μονοτονικό και των τυχόν αντιγραφικών λαθών που ενδεχομένως παρεισέφρυσαν… 

***

Μετά δε ταύτα όλον το σώμα σχεδόν των Τούρκων εχύθησαν κατά τον κάμπον και τον δρόμον των Τριποτάμων. Ένα δε απόσπασμα καβαλλαραίων και μερικοί Τούρκοι Λαλαίοι ομού, γνωρίζοντας καλώς τον τόπον εκείνον, επήγαν εις τα Τριπόταμα, όπου είναι το μοναστήρι το λεγόμενον του Αγίου Πατέρα, τον οποίον εσκότωσαν ως και δυο τρεις άλλους, οι οποίοι έμειναν εκεί, και αιχμαλώτισαν και την μοναχήν Χρυσαυγήν. Τα δε κατά τον βίον του Αγίου Πατέρα και τον θάνατον αυτού, έχουσιν ως εξής.

Κατά τας αρχάς της επαναστάσεως εις το Καστρί, χωρίον κείμενον μεταξύ Δρεπάνου και Ρίου, υψηλότερα του οποίου είναι τα Σελά, άλλο χωρίον, όπου ήτο εστρατοπεδευμένος ο στρατηγός Λόντος και επολιόρκει το Ρίον και τας Πάτρας, εφανερώθη το πρώτον ένας μοναχός με δυο γυναίκας επίσης μοναχάς, φορών καλογερικά ενδύματα, ονομαζόμενος δε με το μοναστικόν όνομα Ευγένιος, και έπειτα από τον λαόν μετονομασθείς Άγιος Πατέρας και κοινώς Παπουλάκος. Αυτός κατήγετο από την νήσον Ιθάκην, ήτο άγνωστος και φυγάς εκ Πατρών, και προ της επαναστάσεως ε δ ι α κ ό ν ε υ ε ζητών από τον λαόν κερί και λιβάνι, δια το μοναστήρι, ως έλεγε, του Αγίου Νικολάου, το οποίον ήτο όλως ανύπαρκτον. Ο δε στρατηγός Μελετόπουλος ύστερα μας εβεβαίωσεν, ότι ο μοναχός αυτός επήγε και εις το Αίγιον και εκεί ανακατώνετο με τους απλούς Έλληνας, και επειδή η διαγωγή του δεν ήτο καλή, εδιώχθη εκείθεν. Αλλά τούτο έγινε προ της επαναστάσεως. Από δε το χωρίον Καστρί επήγεν εις το χωρίον Διακοφτόν. Έξωθεν του χωρίου τούτου υπήρχεν ερημοκκλήσιον του Αγίου Ιωάννου, το οποίον αμέσως με τα μοναχάς το εκαθάρισε, το εσκέπασε  και  έκτισε  και  μικρόν κ ε λ ί- ο ν, και εκεί εμόναζαν ομού και οι τρεις. Η μια των καλογραιών κατήγετο από το Βλατερόν των Πατρών, και είχε φήμην βίου όχι καλού. Επειδή δε εις το χωρίον Διακοφτόν ήτο και άλλο στρατόπεδον του Λόντου, οι στρατιώται επήγαιναν και ενόχλουν τον μοναχόν και της μοναχαίς τοσούτον, ώστε τούτον έγινε αιτία σκανδάλου. Ο δε καπετάν Γεώργιος Γαλάνης γνωστός από το χωρίον Λεχούρι ηγάπα πολύ τα γυναίκας∙ βλέπων δε με πολύν του θαυμασμόν έναν καλόγερον, έχοντα δυο γυναίκας ωραίας εις τα μαύρα ενδεδυμένας, και μάλιστα εις καιρόν, κατά τον οποίον όλοι οι Έλληνες αφήκαν τας γυναίκας των και επήραν τα όπλα κατά των Τούρκων, επήγεν εις το ρηθέν ερημοκκλήσιον, έδειρε τον καλόγερον Ευγένιον ανιλεώς, του επήρε την μίαν μοναχήν και του αφήκε την άλλην, η οποία πρώτα μεν ωνομάζετο Ζαχαρούλα, έπειτα δε Χρυσαυγή. Τοιουτοτρόπως λοιπόν ο Ευγένιος φοβηθείς έφυγεν κείθεν και επήγεν αγνώριστος εις της Λαπάταις. Εκεί δε πάλιν προσποιούμενος τον ενάρετον και ευλαβή άρχισε πάλιν να κτίζη μοναστήρι, και οι κάτοικοι έδιδαν εις αυτόν χάριν ψυχικής σωτηρίας, άφθονα τα τρόφιμα και τα άλλα προς το ζην αναγκαία. Αλλά και εκεί υποπτεύσας μήπως του πάρουν την Ζαχαρούλαν, φεύγει και μεταβαίνει εις το χωρίον Καρδαρίτσι της Γόρτυνος, και εκείθεν πάλιν εις το Λεχούρι των Καλαβρύτων, όπου ευρών υποδοχήν ανέβη εις το πλησίον βουνόν, όπου υπήρχεν ναός του Αγίου Γεωργίου και κελία κατερειπωμένα, και δια συνδρομής των κατοίκων ανήγειρε τον ναόν και τα κελία. Ο δε ναός αυτός εχρησίμευσεν έπειτα εις καταφύγιον των κατοίκων κατά τον εμφύλιον πόλεμον, και εκεί επάνω οι Λεχουρίται είχαν όλα τα κινητά των πράγματα, τα οποία διέσωσαν από την αρπαγήν των στρατιωτών του Κωλέτη και Γκούρα. Αλλά πάλιν και εκείθεν ο Ευγένιος έφυγε, και η φυγή του έκαμε μεγάλην εντύπωσιν εις τα πέριξ χωρία∙ αλλ’ η τοιαύτη εντύπωσις έπειτα έπαυσεν αφού έμαθαν, ότι ο καλόγερος επήγε και απεκαταστάθη εις τα Τριπόταμα, όπου ήσαν ερείπια εκκλησίας και τα αρχαία της πόλεως Ψωφίδος ερείπια. Ευρών δε εκεί κτίστας άρχισε να κτίζη την εκκλησίαν και κελία καλογερικά. Πολλοί δε ήσαν οι κτίσται και το υλικόν πρόχειρον εκ του παλαιού τείχους της πόλεως, και τοιουτοτρόπως εν ολίγω χρόνω η οικοδομή έγινε μεγάλη και ωραία δια την θέσιν της, διότι η θέσις αυτή κείται εν τω μέσω τριών κοιλάδων και ποταμίων μικρών εχόντων πάντοτε νερόν και ψάρια μικρά, πέστροφαις, χαμοσούρτια και τριχιούς, έχοντα την γεύσιν γλυκυτάτην. Κατά δε το βορειοδυτικόν μέρος είναι βουνόν, όπου είναι η ακρόπολις της αρχαίας Ψωφίδος και κύκλω του βουνού αυτού φαίνονται τα ερείπια του περιβόλου της πόλεως, και πολλά άλλα ίχνη κτιρίων μεγάλης εκτάσεως. Θέσις ορεινή και τερπνή, εις την οποίαν ο περιηγητής μαγεύεται, και θαυμάζει βλέπων την ιδίαν φύσιν υπερασπιζομένην μόνην τον εαυτόν της. Το δε μοναστήριον τούτο ονομάζεται της Παναγίας και σώζεται μέχρι της σήμερον, πανηγυρίζον τη 23^η Αυγούστου. Είναι δε καλοκτισμένον και δυνατόν, έχει και πλησίον βρύσιν με καλόν νερόν, και με ψιλόν τουφέκι καθίσταται απόρθητον.

Ενταύθα δε ο καλόγερος εγκατασταθείς επροσποιείτο έτι περισσότερον τον ενάρετον και τον θεοσεβή, και ούτως ολίγον κατ’ ολίγον εκέρδησε τα καρδίας των πλησιοχώρων ανθρώπων∙ έλεγε δε, ότι τα χρήματα, τα οποία μαζεύει τα θέλει δια την οικοδομήν του μοναστηρίου. Μετά δε ταύτα ακούσθη έξω και επιστεύθη μάλιστα από τους απλούς ανθρώπους, ότι η αγία καλογραία η Χρυσαυγή βλέπει την Παναγίαν και συνομιλεί μετ’ αυτής, διότι αύτη εις τα τοιαύτα είχε πολλήν τέχνην και προσποίησιν.  Τοιουτοτρόπως δε από ημέρας εις ημέραν διεδόθη η αγιότης, και τα θαύματα του Παπουλάκου σχεδόν καθ’ όλην την Πελοπόννησον εγένοντο πιστευτά. Προτού δε ο Ιμβραήμ πασάς ο Αιγύπτιος έλθη εις την Πελοπόννησον, ο καλόγερος ούτος συχνά εις τα διδαχάς του έλεγεν εις τον λαόν, ότι «καθώς εσείς κάμνετε και δεν φυλάττετε τα εντολάς του Θεού, και δια τας άλλας αμαρτίας σας, Αραπάδες θα στείλη ο Θεός δια να σας παιδεύση». Παλαιότερα δε και τώρα ακόμη εις την Πελοπόννησον, όταν η γυναίκες μαλώνουν εις τα χωρία, η μια την άλλην λέγουν και άλλας πολλάς κατάρας, αλλά λέγουν και αυτήν∙ «Αραπάδες να σε σύρουν από τα μαλλιά». Αφού δε ύστερα ήλθεν ο Ιμβραήμ και έφερε τους Αραπάδες, είπαν τότε ο κόσμος∙ «Καλά μας έλεγεν ο Άγιος Πατέρας, ιδού οι Αραπάδες ήλθαν». Ταύτα δε μαθών αυτός επροσποιείτο και έλεγεν έτι περισσότερα, ότι δηλ. ο Ιμβραήμ θα έλθη εις το κέντρον της Πελοποννήσου εις την Τριπολιτσάν, ότι θα καύση όλον τον τόπον και θα αιχμαλωτίση κόσμον πολύν δια τας αμαρτίας των∙ όσοι δε δεν πιστεύσουν εις τα λόγια του θα αιχμαλωτισθούν από τον Ιμβραήμ∙ αυτός όμως και όσοι τον πιστεύουν θα σωθούν, διότι η Παναγία δεν θα αφήσει τους Αραπάδες να έλθουν εις το μέρος εκείνο, διότι προσεύχεται εις τον Θεόν ν’ α π ο- κ α ρ ώ σ ε ι τους Τούρκους∙ όσοι δε θελήσουν να υπάγουν εκεί εις το μοναστήρι του θα σωθούν, και τούτο εν μέρει αλήθευσε∙ διότι ο Ιμβραήμ κατά το έτος 1825 ελεηλάτησε μεν τα πέριξ του μοναστηρίου χωρία, αλλ’ εις το μοναστήρι δεν επλησίασε. Τότε δε πλέον ο καλόγερος βλέπων, ότι όσα προείπεν έγιναν, πάλιν εκήρυττε περισσότερα, βεβαιών τον λαόν, ότι ο Θεός τον ακούει, και μεταξύ των άλλων εκήρυξε και τούτο, ότι όστις έχει λάφυρα από τους Τούρκους, και άλλα πολύτιμα πράγματα, επειδή όλα ταύτα είναι μολυσμένα, και ο έχων αυτά θα αιχμαλωτισθή και θα χαθή από τους Τούρκους, πρέπει να τα δώση εις αυτόν ως αφιερώματα δια το μοναστήριον. Ούτως έγινε κακή παρακίνησις και πολλά λάφυρα και ζώα ακόμη εδόθησαν από τους ανθρώπους δήθεν δια να σωθούν. Έπειτα δε διεδόθησαν και άλλαι φήμαι εις τον λαόν, ότι δηλαδή αυτός προλέγει το δείνα και γίνεται, και ούτως απέκτησε και όνομα αληθινού προφήτου, και τελείως λαοπλάνος εγένετο. Φροντίζων δε επιτηδείως να μανθάνη από τον ένα και από τον άλλον πολλά μυστικά πράγματα, έλεγε κατόπιν αυτά δημοσίως, χωρίς να αναφέρη τα ονόματα των ανθρώπων, οι οποίοι τα έπραξαν, ο δε λαός φοβισμένος από τους Τούρκους, επίστευεν εις τα θεία και εις τους λόγους του, νομίζων, ότι άνωθεν εμπνέεται και γνωρίζει τα μέλλοντα, και ότι από αυτόν θα εύρουν την σωτηρίαν των. Τότε δε πλέον άρχισαν να έρχωνται να τον προσκυνούν από μακρυνάς επαρχίας με σέβας και με ευλάβειαν, πρσφέροντες συγχρόνως χρήματα, και άλλα διάφορα αφιερώματα. Έλεγαν δε ο ένας εις τον άλλον τα θαύματα, τα οποία δήθεν είδε και άκουσεν, ότι, παραδείγματος χάριν, ένας έκρυψε ένα πρόβατον κλεμμένον, και όταν επήγεν να το πάρη έγινε φίδι να τον φάγη∙ άλλος δε από την φαντασίαν του φανατισμού του έλεγεν, ότι είδεν ένα πρόβατον κολλημένον εις τον ώμον του κλέπτου, και τέλος άλλος έλεγεν, ότι την Τετράδην ένας έτρωγε κρέας και κόκκαλον εκόλλησεν εις το στόμα του. Αι τοιαύται φήμαι δειδίδοντο με παράξενα σπερμολογήματα, και οι λαοί έγιναν προληπτικοί και δεισιδαίμονες, και πολλοί των Ελλήνων και ιδίως μικροί καπεταναίοι επέταξαν τα όπλα και έγιναν μοναχοί. Ένας δε Ηπειρώτης καπετάν Σταύρος ονομαζόμενος, εξάδελφος δε του εν Αθήναις ιατρού Γούδα έγινε και αυτός καλόγερος και μετωνομάσθη Στέφανος, και έζη μονάζων εις το αυτό μοναστήρι μέχρι του 1853. Αφού δε εσωρεύθησαν εις το μοναστήρι μεγάλα πλούτη εις χρήματα και πολύτιμα πράγματα, και πολλοί των Ελλήνων στρατηγών τότε από τα Βέρβαινα και Αργείοι επήγαν εις προσκύνησιν του Παπουλάκου, ο Παναγιωτάκης Νοταράς είπεν εις αυτούς να εξετάσουν πώς είναι δυνατόν να πάρουν από τον μοναχόν τούτον τα αφιερώματα. Αλλά καθώς τούτοι έφθασαν εις τα Τριπόταμα, ο Άγιος Πατέρας προείπεν εις αυτούς τον σκοπόν των, και τους εκάλεσεν με τα ονόματά των, και τοιουτοτρόπως ούτοι τον εθεώρησαν πλέον ως τέλειον άγιον άνθρωπον, αφιέρωσαν εις το μοναστήρι τα όπλα των όλα αργυρά και μεγάλης αξίας, ου μόνον αυτοί, αλλά και πολλοί άλλοι ακόμη. Ένας δε μάλιστα από αυτούς παρήτησε τον πόλεμον και έγινεν ιερεύς, και ήδη ευρίσκεται εις το Άργος και ονομάζεται Δαρονάς, η δε καταγωγή του είναι από το χωρίον Χέλι∙ ο δε Άγιος Πατέρας επώλει εις δημοπρασίαν και εις προσκυνητάς όλα τα αφιερώματα, και το ψωμί ακόμη και αυτό επληρώνετο. Οι δε ιερείς των πέριξ χωρίων και αυτών ακόμη των μακροτέρων, φορούντες την ιερατικήν των στολήν, έχοντες τας αγίας εικόνας των εκκλησιών και ψάλλοντες εξήρχοντο των χωρίων, ακολουθούμενοι από πολύ πλήθος ανθρώπων και από γυναικόπαιδα, έφεραν αυτάς εις τον Άγιον Πατέρα, όστις εξερχόμενος από το μοναστήρι, έχων μαζύ του και την καλόγρηαν, εδέχετο τας εικόνας γονυκλιτώς και με προσποιημένην ευλάβειαν εδάκρυε και ευλόγει τας εικόνας, τας οποίας εκράτει εις την μονήν έως εικοσιτέσσερας ώρας, και έπειτα πάλι η ιδία συνοδεία μετέφερεν τας εικόνας εις τα χωρία των. Οι Έλληνες των μερών εκείνων αφήκαν τα όπλα των και ενασχολούντο εις τοιαύτας τελετάς και λιτανείας, και κανείς εκ των επισήμων ανδρών του καιρού εκείνου, ούτε εκκλησιαστικός, ούτε πολιτικός, ούτε στρατιωτικός ετόλμα να είπη τι κατά τούτου του λαοπλάνου, διότι είχε βοηθόν την αμάθειαν και την δυσιδαιμονίαν του όχλου.

Τοιουτοτρόπως δε ο ψευδοπροφήτης αυτός υπερεπλούτησεν. Ο δε Νικήτας Σταματελόπουλος επανερχόμενος από την εξορίαν του, από το Μεσολόγγι εις την Πελοπόννησον, ηθέλησε χάριν περιεργείας, και προσέτι από σεβασμόν να υπάγη εις τα Τριπόταμα. Επειδή δε, ως είπαμεν, ο Άγιος Πατέρας είχε μυστικήν αστυνομίαν, δια της οποίας εγνώριζεν όλα, όσα εγίνοντο, ως και τα ονόματα και τον σκοπόν των προσερχομένων, και πόθεν ήτο έκαστος, καθώς έμαθε και τα του Νικήτα, άμα είδεν αυτόν πλησιάζοντα εις το μοναστήρι επροσποιήθη τάχα, ότι τον εγνώρισε και αμέσως ε μ ά λ ω-σ ε ν αυτόν δημοσίως, αποκαλέσας αυτόν ασεβή και παγκάκιστον∙ ο δε Νικήτας δεν εθύμωσεν, αλλ’ εσιώπησεν∙ αναχωρήσας δε εκείθεν, και ανταμώσας τον θείον του Κολοκοτρώνην διηγήθη προς αυτόν τα πάντα, και την αγυρτίαν του ψευδοκαλογήρου. Ο δε Κολοκοτρώνης συνεννοήθη με τον Ανδρέαν Ζαΐμην περί του πρακτέου δια της ακολούθου προς αυτόν επιστολής:

«Προς τον εκλαμπρότατον κ. Ανδρέαν Ζαΐμην.

Αναγκαίον κρίνω να σας είπω ένα λογισμόν, όπου με ενοχλεί, όστις είναι περί του Αγίου Πατέρα. Τα έργα του και αι διδασκαλίαι του ευρόντα τας ψυχάς των λαών μαλακωμένας και συντετριμμένας από τον φόβον του Ιμβραήμ έκαμαν, τα οποία βλέπομεν ηθικά αποτελέσματα και αν το τέλος είναι ομοίως αθώον ως και αι αρχαί του είναι δώρα του Ουρανού. Υποπτέυω όμως, κύριε, υποπτεύω, ότι το πράγμα δεν είναι αθώον, διότι και πολλά άλλα απήντησα. Μα και αθώον αν είναι κατά τας αρχάς του, πάντοτε όμως θέλει έχει έν τέλος από εκείνα τα τερατώδη, όπου κάμνει ο φανατισμός. Φοβούμαι και έν έτερον, το οποίο με κάμνει μια διλημματική ανάγκη να το φοβούμαι, και σου το εξομολογούμαι, και είναι το εξής. Όταν ο Ιμβραήμ ήλθεν εις τα Τριπόταμα μετά το τσάκισμα των Μαγουλιάνων κλπ., εκείνος δεν εσάλευσεν από την θέσιν του, και έπειθε και τους λαούς να μη ταραχθούν εκείθεν. Πιθανόν και τώρα, όπου ο Ιμβραήμ έρχεται από το μέρος της Γαστούνης να έλθη έως εκεί, και πιθανώτερον να μη σαλεύσει πάλιν εκείθεν ο Άγιος Πατέρας, και να πείση τους περί αυτών λαούς να μην ταραχθούν, και αν τότε δεν τον ήκουσαν, τώρα θέλει τον ακούσουν, και αν τούτο συμβή, έπεται ή μετ’ εκείνου σύμφωνος να είναι, ή τα συναγμένα μέχρι τούδε εκείσε να ληφθούν από τον Ιμβραΐμην, και οι λαοί να αιχμαλωτισθούν. Το να πιστεύωμεν εις όλα εκείνα, όσα ο φανατισμός του λαού διαφημίζει, είναι ίδιον προληπτικών εσχάτου βαθμού, από εκείνα, όπου αν τα ακούωμεν αλλαχού, ηθέλαμεν τα περιγελά, και αν ακολουθήση τι παρόμοιον, οποίον το υποπτέυω, στοχάσου, οποίον όνειδος θέλει επισύρομεν κοντά εις τον φωτισμένον κόσμον.

Τούτον τον στοχασμόν κάμνω εγώ επάνω εις τούτο, και ο λογισμός του με ενασχολεί. Το στοχάζομαι ένα Γορδιανόν κόμπον, διότι μάλιστα διεφημίσθη, ότι ο Άγιος Πατέρας προφητεύει, ότι θέλει συλληφθή μεν από τους εχθρούς, πλην θέλει πάλιν γλυτώσει. Σκέψου καλά και ώριμα επάνω εις τούτο, και επινοήσου πώς ημπορεί να λυθή ο κόμπος ούτος. Ει δυνατόν πείσαι τον να μετατοπίση τα αφιερώματά του εις κανέν μέρος ασφαλές και άφες τον να διατελή ειδεμή, μεταχειρίσου φρονίμως την Αλεξάνδρειον δραστηριότητα∙ πάντοτε όμως με τρόπον, ώστε οι πράξεις σου να μη επισύρουν όνειδος, κοντά εις τους λαούς μας. Συλλογίσου καλλίτερα επάνω εις ταύτα, και γράψε μου και εμένα.

Στεμνίτσα τη 9 Οκτωβρίου 1825

                                                                                                          Ο αδελφός σας

                                                                                                        Θ. Κολοκοτρώνης».

Εκτός δε τούτου, και μεταξύ πολλών άλλων ακόμη έγινεν αρκετή αλληλογραφία περί του Αγίου Πατέρα, δια να ημπορέσουν να εύρουν τον τρόπον να του πάρουν τα αφιερώματα, και να δείξουν εις τον λαόν, ότι είναι λαοπλάνος και ούτω να τον συχαθούν. Ο δε Ανδρέας Ζαΐμης απεφάσισε και επήγεν εκεί επίτηδες, και μάλιστα εις μίαν διδαχήν του καλόγερου γενομένην κατάκαμπα, εστάθη ξ ε- σ κ ο ύ φ ω τ ο ς ο Ζαΐμης και τον έψησεν ο ήλιος, δεν ετόλμησε όμως να κάμη τίποτε φοβούμενος μη πέσει εις την οργήν του μωρού λαού. Προς τούτοις δε και ο στρατηγός Κανέλλος Δεληγιάννης διερχόμενος εκείθεν, είδε τους στρατιώτας του πλησιάσαντας την εκκλησίαν και την θέσιν, όπου εκάθητο ο Άγιος Πατέρας, ρίψαντας αμέσως τα όπλα των και τρέξαντας να υπάγουν να ασπασθούν την δεξιάν του. Εις μάτην δε ο Κανέλλος εφρόντισε να τους εμποδίση∙ ο δε καλόγερος εθύμωσε κατά του στρατηγού και του είπεν, ότι είναι ασεβής και Τουρκολάτρης και Αλη Φαρμάκης, διότι εγνώριζε φαίνεται και αυτό το επίθετον, με το οποίο επωνόμαζαν τότε τον Κανέλλον, διότι και ωμοίαζεν ολίγον με τον Τούρκον Λαλιώτην Αλή Φαρμάκην, επίσημον και γνωστόν εις την Πελοπόννησον. Ο δε Δεληγιάννης έγραψεν όλα ταύτα προς την Κυβέρνησιν, και ο επίσκοπος Βρεσθένης ως αντιπρόεδρος της Βουλής έστειλεν ένα μοναχόν Ιωακείμ καλούμενον από την μονήν των Αγίων Θεοδώρων της Νυμφασίας δια να τον πείση, αλλά και αυτός δεν ημπόρεσε να κατορθώση τίποτε.

Ο δε Κολοκοτρώνης έκτοτε είχε πολλάς υποψίας περί του λαοπλάνου τούτου, μήπως είχεν απόκρυφον με τον Ιμβραήμ συνεννοήσιν και δια τούτο εκολάκευε  τους  μωρούς  λαούς  δια  να τους   σ π ρ ώ ξ η να προσκυνήσουν, ή να τους απατήση να πέσουν αιχμάλωτοι. Εν τούτοις όλα τα μέσα μετεχειρίσθησαν, αλλ’ εστάθη αδύνατον να εύρουν ανθρώπους να υπάγουν να του πάρουν τα αφιερώματα και να τα μεταχειρισθούν εις τας ανάγκας του έθνους. Ο δε Κολοκοτρώνης ως Γενικός Αρχηγός έγραψε και αυτός προς τον καλόγερον γράμμα παρακαλών και προσκαλών αυτόν να πάρη τον σταυρόν και να υπάγη μαζί του δια να πολεμήσουν τον εχθρόν της πίστεως και της πατρίδος, αλλ’ αδύνατον εστάθη να εισακουσθή. Τοιουτοτρόπως ο Κολοκοτρώνης φοβηθείς δεν ηθέλησεν άλλως πώς να εγγίξη το ιερόν αυτό, το οποίον ο μωρός λαός ελάτρευε. Κατά δε την 14 Σεπτεμβρίου του 1826, ως ανωτέρω είπαμεν, οι Τούρκοι επήγαν εις τα Τριπόταμα, και σχίσαντες την π ό ρ τ α ν της μονής και της εκκλησίας ηύραν μέσα εις το ιερόν τον Άγιον Πατέρα, τον οποίον κατέσφαξαν, την δε μοναχήν Χρυσαυγήν αιχμαλώτισαν. Ευρέθησαν δε εκεί πολλοί και ηθέλησαν να αντισταθούν, αλλά τίποτε δεν κατώρθωσαν και έφυγαν. Δυο δε γυναίκες και ένας άνδρας από το χωρίον Στρέζοβαν ευρεθέντες εκεί χάριν προσκυνήσεως, έπεσαν εις την σ τ έ ρ ν α ν του λαδιού της μονής και ούτως εσώθησαν.

Οι δε Τούρκοι, αφού επήραν όλα τα χρήματα, τα αφιερώματα και την άλλην περιουσίαν του Ευγενίου, εμοίρασαν αυτήν εις 45 μερίδια∙ τα  δε  χρήματα εμοίρασαν με ένα μεγάλο  φ έ σ ι  Μ ι σ υ ρ γ ι ώ τ ι-  κ ο ν, το οποίον γεμάτον, εχώρει περί τα πέντε οκάδας και έκαστος Τούρκος επήρεν ένα εξ αυτών. Ο Σπαγάκος, Τούρκος Λαλιώτης, έτυχε και αυτός εκεί και επήρε το μερίδιόν του, και αμέσως έφυγεν εις την Σμύρνην, όπου είχε πρότερον μετακομίσει την οικογένειάν του, και από αυτόν ύστερον εμάθομεν, όσα περί του φόνου και της αρπαγής των χρημάτων και των άλλων πραγμάτων και της διανομής αυτών διηγήθημεν. Αυτός ερχόμενος εις ομιλίας με τους Έλληνας περί του Αγίου Πατέρα, εσυγχώρει και εμακάριζεν αυτόν, διότι επήρε χρήματα και έζησε τα παιδιά του, ενώ οι Έλληνες τον αναθεμάτιζαν, διότι έχασαν τα πράγματά των και τα αφιερώματα. Τοιουτοτρόπως έζησε και απέθανεν ο Αγιος Πατέρας των Τριποτάμων.

Ταινία: Το μαγαζάκι της κεντρικής οδού

Με αφορμή την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό στις 27 Ιανουαρίου 1945.

 

μακρόνησος

ΑΚΟΥΣΤΕ

>>>>>>>>>ΕΔΩ<<<<<<<<<<<

Το ποίημα του ανώνυμου εξόριστου παρατίθεται στο άλμπουμ «Μακρόνησος» του Γιώργου Φαρσακίδη (1η έκδοση το 1964 – σελ. 43 4η έκδοση «σκυτάλη» – μπορείτε να ξεφυλλίσετε το έργο κάνοντας κλικ εδώ), από όπου (έργο του Φαρσακίδη) και το μακρονησιώτικο «τοπίο» της εικόνας.
Για τη μουσική είμαι ο υπεύθυνος…

Καταγράφω τους στίχους από μνήμης:

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ (ανώνυμου)

Τ’ άχαρο σχήμα σου χαράζεται παντού
Μπλάβα σημάδια αχνά στα σώματά μας
Πληγές ματώνουνε στα σωθικά μας
Μα στις καρδιές μας το γαλάζιο του ουρανού

Έρχονται οι μπόρες κι οι βοριάδες ως περνούν
Αντίσταση δε βρίσκουν στην ορμή τους
Δέντρο, πουλί ή κλαρί – τη δύναμή τους
Τα μπράτσα και τα στήθια μας τη σταματούν

Ντρέπεται ο ήλιος ως διαβαίνει απ’ το νησί
Τόσο σκυφτούς ανθρώπους ν’ αντικρίζει
Ντρέπεται για τους δήμιους μα δακρύζει
Κάποια χαράδρα όταν φωτίζει ή μια κορφή

Εκεί ψηλά σαν κάστρα υψώνονται στο φως
Κορμιά που δεν λυγούν στην καταιγίδα
Οι δήμιοι εδώ ας χάσουν κάθε ελπίδα
Είναι χαράκωμα που δεν πατά ο εχθρός

Μονάχα ο θάνατος θα βγάλει από τ’ αμπρί
Εμάς της λευτεριάς τους μονομάχους
Ροδίζει στης Μακρόνησος τους βράχους
Τ’ ανθρώπου η νίκη φωτοστεφάνωτη λαμπρή

1821 – 2016 Οι διατηρούμενες αναλογίες

Είναι μάλλον αδύνατο να υποστηριχθεί στα σοβαρά το αντίθετο:

Οι τσιφλικάδες σαν τάξη της κοινωνίας, η πλειοψηφία τους σαν άτομα, δεν είδαν με καλό μάτι  το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821. Στηρίζοντας έως τότε τα ταξικά τους προνόμια στην οθωμανική κυριαρχία, γνωρίζοντας ότι η ανατροπή της δεύτερης αποτελεί διακινδύνευση και της δικής τους «εσωτερικής» κυριαρχίας, γνωρίζοντας και ότι αυτή η κυριαρχία τους ήταν επίσης στο στόχαστρο της ξεσηκωμένης αγροτιάς, προσπάθησαν να αποτρέψουν τον ξεσηκωμό και μόνο όταν αυτός ήταν πια αναπόφευκτος  «συντάχτηκαν» μ’ αυτόν. Και συντάχτηκαν για να μπορέσουν να τον ελέγξουν και να τον χειραγωγήσουν από μέσα, για περιορίσουν το κοινωνικό του περιεχόμενο, κι επίσης γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή. Αν δεν «συντάσσονταν»  θα είχαν βρεθεί απομονωμένοι ανάμεσα στα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα… Ο αφορισμός της επανάστασης δεν γλίτωσε τον Γρηγόριο Ε από τον απαγχονισμό κι ο Παπαφλέσσας τους το ‘χε πει: «εμείς θα ξεσηκωθούμε κι όποιον βρουν οι Τούρκοι ξαρμάτωτο ας τον κόψουνε».

Ο πρώτος χρόνος της επανάστασης και των επιτυχιών της αποτελούσε ταυτόχρονα και μια συνεχή εσωτερική «εμφύλια» σύγκρουση ανάμεσα στην ξεσηκωμένη αγροτιά και τους φυσικούς ηγέτες της οπλαρχηγούς, από τη μια, και το στρατόπεδο των τσιφλικάδων, από την άλλη. Όμως στη συνέχεια η σύγκρουση αυτή εκφυλίστηκε σ’ έναν εμφύλιο συσπειρωμένων τοπικισμών: οι «έριδες» δεν αποφεύχθηκαν, κάθε άλλο, κι ακόμη χειρότερα απόκτησαν «στείρο» και εκφυλιστικό κοινωνικοϊστορικό περιεχόμενο και μορφή. Στο πλαίσιό τους αναπόφευκτα οι πιο αντιδραστικές, τσιφλικάδικες δυνάμεις βρήκαν διέξοδο στα αδιέξοδά τους,  οι ίδιες που είχαν αντιταχτεί στον ξεσηκωμό και που κάθε άλλο παρά δρούσαν με γνώμονα την επιτυχή διεξαγωγή του αγώνα. Οι πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρίας, που χάρη στην «μυρμηγκίστικη δουλειά» τους έγινε δυνατός ο νικηφόρος ξεσηκωμός, παραγκωνίστηκαν και περιθωριοποιήθηκαν.  Τα χρήματα του αγγλικού δανείου έγιναν μήλο της έριδας ανάμεσα στις τοπικιστικές παρατάξεις. Κι επίσης εδώ βρίσκεται η αφετηρία του συμβιβασμού της μεγαλοαστικής τάξης με τους τσιφλικάδες, που στη συνέχεια σημάδεψε αρνητικά τη νεοελληνική ιστορία, και που μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο και περιεχόμενο που πήρε στη διάρκεια της επανάστασης η εσωτερική «έριδα» ήταν αναπόφευκτο να κυριαρχήσουν από κοινού. 

Το νόημα είναι ότι η τάξη των τσιφλικάδων στάθηκε τυχερή χάρη στο γεγονός ότι το κοινωνικό περιεχόμενο της επανάστασης ήταν συνδεμένο με το εθνικό-απελευθερωτικό της περιεχόμενο, κι ότι ενώ το πρώτο αποτελούσε βάση του ξεσηκωμού το δεύτερο ήταν αυτό που κυριάρχησε.  Μια τύχη που δεν την είχαν, για παράδειγμα, οι συνάδελφοί τους φεουδάρχες στην Γαλλία της αστικής επανάστασης, όπου το αστικό εθνικό αίτημα απέρρεε άμεσα από το κοινωνικό και προϋπέθετε την πλήρη ανατροπή της κυριαρχίας τους.

Αυτό το νόημα συνιστά και την αναλογία:

Τότε η τσιφλικάδικη κυριαρχία αποτελούσε μέρος μιας και της αυτής ενότητας με την εθνική καταπίεση. Αλλά ο ξεσηκωμός ενάντια στην εθνική καταπίεση  γλίτωσε την τάξη των τσιφλικάδων από την απώλεια της κυριαρχίας της κι απλώς συνέβαλε στον μετασχηματισμό της: στη συμμαχία της με την ανερχόμενη αστική τάξη και στην αντικατάσταση της οθωμανικής κυριαρχίας από την «δυτική» και ιδίως την αγγλική επικυριαρχία.

Σήμερα η μονοπωλιακή αστική τάξη κατέχει τη θέση που είχε τότε η τάξη των τσιφλικάδων: μια τάξη που έχει από καιρό εξαντλήσει το όποιο προοδευτικό ιστορικό της απόθεμα, μια τάξη που αντικειμενικά συσπειρώνει απέναντί της όλα τα εργαζόμενα στρώματα και τάξεις της κοινωνίας, μια τάξη που στο βωμό της συσσώρευσης του πλούτου της καταδικάζει σε καθημερινή «αγγαρεία» την εργατική τάξη και τα υπόλοιπα εργαζόμενα στρώματα, συνολικά την εργαζόμενη κοινωνία. 

Την ίδια στιγμή το ζήτημα της εθνικής καταπίεσης βαραίνει πάνω από την κοινωνία με τη μορφή του κρατικού χρέους, της τρόικας, του ΔΝΤ, των μνημονίων κλπ, της υπαγωγής στο καθεστώς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Και την ίδια επίσης στιγμή, όπως και τότε έτσι και τώρα, η εθνική καταπίεση με τη σημερινή της μορφή αποτελεί ιστορικό όρο διασφάλισης της κυριαρχίας  αυτής της εγχώριας άρχουσας τάξης, της τάξης των μονοπωλητών του κοινωνικού πλούτου, ιστορικό όρο διασφάλισης της κυριαρχίας του μονοπωλιακού κεφαλαίου. 

Οι σύγχρονες συνέπειες αυτής της αναλογίας είναι προφανείς: Το πρόβλημα που χτυπάει στο μάτι βρίσκεται στους «ξένους» εξού και τα ιδεολογήματα για τροϊκανη, μνημονιακή κατοχή κλπ, αλλά όπως και τότε, οι «ξένοι» και η εγχώρια άρχουσα τάξη συγκροτούν μια ενιαία ταξική κυριαρχία, όπως και τότε είναι η εγχώρια άρχουσα τάξη θεματοφύλακας της εθνικής υποδούλωσης, όπως και τότε ο πλαστός διαχωρισμός του εθνικού από το κοινωνικό ζήτημα μπορεί να σημάνει μόνο την οπισθοχώρηση τόσο στο ένα όσο και στο άλλο και να καταλήξει το πολύ σε μια κάποια αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στο εσωτερικό της ίδιας ταξικής κυριαρχίας.

***************

Υπάρχει ακόμη μια αναλογία, η οποία όμως μόνο δυνητικά μπορεί να διατυπωθεί, η οποία δηλαδή δεν αποτελεί «καθεστηκυία πραγματικότητα» όπως αυτή που περιγράφτηκε παραπάνω. Πρόκειται για την αναλογία που πηγάζει από το γεγονός, ότι η επανάσταση του 1821 εκδηλώθηκε κάτω από τους πιο αρνητικούς διεθνείς συσχετισμούς -ήττα του Ναπολέοντα, διεθνής κυριαρχία της Ιερής Συμμαχίας και των πιο αντιδραστικών κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων-κι όμως εκδηλώθηκε παρά κι ενάντιά τους και κατόρθωσε να τους μεταστρέψει. Από μόνο του αυτό αποτελεί ένα επίκαιρο ιστορικό παράδειγμα αλλαγής των διεθνών συσχετισμών χάρη στην λαϊκή πάλη σε μια χώρα, χάρη στην πάλη για τη λαϊκή εξουσία – το ακριβώς αντίθετο δηλαδή όσων μας λένε ότι αντί ο λαός να οργανωθεί, και να παλέψει για να νικήσει, πρέπει να περιμένουμε κάποιους αόριστους ευνοϊκούς διεθνείς συσχετισμούς: με την αναμονή κανένας ευνοϊκός συσχετισμός δεν επέρχεται, μόνο να χειροτερέψει είναι το πιθανότερο…

Συζήτηση για την προσφυγιά, την εκμετάλλευση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Πόντιοι

Για την προσφυγιά, την εκμετάλλευση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πόντιοι αναφέρθηκε μιλώντας στο portal του «902.gr» η Ρούλα Ελευθεριάδου, πρόεδρος του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών.

Αναφέρθηκε στις κατακτήσεις που βίωσαν στη Σοβιετική Ένωση οι Έλληνες Πόντιοι και στο κριτήριο ψήφου για τις ευρωεκλογές του Μάη του 2014.

Επιστολή της Γραμματείας Εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ στους μαθητές για την 25η Μάρτη

Με επιστολή απευθύνεται η Γραμματεία Εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ στους μαθητές με αφορμή την 25η Μάρτη.

Ολόκληρη η επιστολή είναι η εξής:

«Είτε με «Ιερή Συμμαχία», είτε με Ευρωπαϊκή Ένωση, οι λαοί μπορούν να νικήσουν, όταν αποφασίσουν να σπάσουν τα δεσμά!

Αγαπητέ μαθητή, μαθήτρια,

Είναι καθήκον μας να συζητήσουμε μαζί σας για την επανάσταση του 1821, να συζητήσουμε μαζί σας τα διδάγματα από αυτήν. Να κουβεντιάσουμε μαζί σας μέσα κι έξω από την τάξη γι’ αυτά που δεν γράφουν τα σχολικά βιβλία. Γιατί δεν θέλουν να ξέρεις τι ήταν η επανάσταση του ’21. Δε θέλουν να βγάλεις τα σωστά συμπεράσματα για το σήμερα. Η ιστορία όμως κι η αλήθεια της είναι και δική σου υπόθεση. Ένας τόπος θυσίας, μνημεία της αντίστασης του λαού μας, τότε και τώρα, όλα αυτά κάν’ τα αφορμή και ψάξε, ανίχνευσε την ιστορία. Είναι η δική σου κληρονομιά και τη χρειάζεσαι για το μέλλον σου. Ερεύνησε, μάθε! Η ιστορία δεν είναι απλά γεγονότα που πέρασαν. Τα συμπεράσματά από αυτήν είναι δρόμος για το αύριο. Το δικό σου αύριο.

Σου λέμε λοιπόν:
Κάθε κοινωνική επανάσταση δίνει απάντηση στο ερώτημα: Ποια τάξη θα είναι στην εξουσία.
Η επανάσταση είναι το όχημα για να προχωρήσει η κοινωνία μπροστά.
Στην επανάσταση του 1821 δεν ήταν όλοι οι Έλληνες μαζί γιατί είχε και κοινωνικό χαρακτήρα.

Σε όλη την Ευρώπη εκείνη την περίοδο ξεσπούσαν αστικές επαναστάσεις, δηλαδή επαναστάσεις που έβαζαν στόχο να φύγουν οι φεουδάρχες (οι κάτοχοι γης) από την εξουσία και να πάρουν την πολιτική εξουσία οι αστοί (κάτοχοι κεφαλαίου που εκμεταλλεύονται την ελεύθερη εργατική δύναμη).

Βγάλε τα συμπεράσματα σου και για το σήμερα!

Τότε τρομοκρατούσαν το λαό ότι αν ξεσηκωθεί κατά του Σουλτάνου, των ντόπιων συνεργατών του και της «Ιερής Συμμαχίας» θα καταστραφεί. Σήμερα μας λένε ότι θα ζήσουμε το χάος αν συγκρουστούμε με το μαντρί της ΕΕ, αν δεν δεχθούμε τις αλυσίδες και την εξαθλίωση που μας φέρνει αυτή η σάπια κοινωνία της εκμετάλλευσης.

Θέλει θυσίες ο αγώνας; Ναι θέλει. Όμως οι θυσίες του αγώνα του λαού για το δίκιο του είναι ασύγκριτα λιγότερες από τα δεινά, τις συμφορές, που του φέρνει η υποταγή και η μοιρολατρία.

Ούτε το 1821, ούτε και σήμερα, υπήρχαν ενιαία «εθνικά συμφέροντα». Από τη μελέτη εκείνων των γεγονότων ακόμα και από τα τραγούδια εκείνης της περιόδου βγαίνει το συμπέρασμα, έτσι όπως ακριβώς το κατέγραψε και ο ιστορικός του ’21 Δημήτρης Φωτιάδης: Δύο ήταν τα εικοσιένα, το ένα του λαού και των πιο προοδευτικών ανθρώπων και το άλλο των κοτζαμπάσηδων και των πολιτικάντηδων. Υπήρχαν λοιπόν και Έλληνες που εχθρεύονταν την Επανάσταση, όπως οι κοτζαμπάσηδες και οι Φαναριώτες. Αυτοί υπερασπίζονταν το παλιό κοινωνικό καθεστώς, το οθωμανικό σύστημα και την εξουσία του Σουλτάνου γιατί αντλούσαν προνόμια από αυτό. Θυμήσου τη δίκη του Κολοκοτρώνη, τη δολοφονία του Ανδρούτσου, κ.α.

Όλοι αυτοί καλλιεργούσαν τη μοιρολατρία, τρομοκρατούσαν το λαό. Του έλεγαν να αλλάξουμε τον Σουλτάνο με τους Άγγλους και τους Γάλλους. Απαιτούσαν πίστη και υποταγή στην «Ιερή Συμμαχία» των δυναστών.

Θυμήσου την «Ελληνική Νομαρχία» του Ανώνυμου Έλληνα που ρωτούσε: «Και ποιός στοχαστικός άνθρωπος ημπορεί να πιστεύσει ότι όποιος από τους αλλογενείς δυνάστας ήθελε κατατροπώσει τον Οθωμανόν ήθελε μας αφήσει ελεύθερους; Ω απάτη επιζήμιος. Διατί αδελφοί μου να θέλωμεν να αλλάξουμε κύριον όταν μόνοι μας ημπορούμε να απελευθερωθούμε; Νομίζετε ότι είναι ελαφρότερος ο Ζυγός μιας ξένης δυναστείας; Δε στοχάζεστε ότι πάλι ζυγός είναι»;

Μπροστά σε τέτοιους εκβιασμούς έχει βρεθεί πολλές φορές ο λαός μας. Βρέθηκε και την περίοδο της ναζιστικής κατοχής, όταν οι συνεργάτες των ναζί, πολιτικοί πρόγονοι της σημερινής Χρυσής Αυγής, καθώς και αστοί πολιτικοί, τον καλούσαν σε υποταγή και συνεργασία με τους κατακτητές, είτε οργάνωναν ή ευλογούσαν τα Τάγματα Ασφαλείας (Θ. Πάγκαλος, Στ. Γονατάς, Θεμ. Σοφούλης κ.ά.).

Οι επαναστάσεις έχουν σημαία τους το δίκιο του λαού!

Οι επαναστάτες του ’21 λέγανε «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», δεν διαπραγματεύονταν με τους εχθρούς τους. Σήμερα, «προσκυνημένοι» είναι αυτοί που στηρίζουν την ΕΕ, το ΔΝΤ, την κοινωνία του κέρδους και της αγοράς. Ο στρατός της αντίδρασης (Ιερή συμμαχία τότε, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΝΑΤΟ σήμερα) δεν είναι ανίκητος. Και σήμερα επίκαιρο σύνθημα είναι: «Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη και όχι τα κέρδη του κεφαλαιοκράτη!».

Την ιστορία τη γράφουν οι λαοί! Σήμερα είναι η δική σου σειρά. Σπάσε τα δεσμά!».

902